| ||||||||||||||||
Znaczenie stężenia naczyniowego czynnika wzrostu śródbłonka (Vascular Endothelial Growth Factor - VEGF) i tkankowego antygenu polipeptydowego (Tissue Polypeptide Antigen - TPA) w surowicy i w moczu u pacjentów z rakiem powierzchownym pęcherza moczowego, l
lek. med. Bartosz Małkiewicz
dr n. med. Anna Kołodziej dr hab. Romuald Zdrojowy dr n. med. Janusz Dembowski dr n. med. Paweł Sedlaczek dr n. med. Michał Wróbel dr n. med. Tomasz Szydełko I Katedra i Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej, Akademia Medyczna we Wrocławiu
kierownik kliniki: dr hab. Romuald Zdrojowy, prof. nadzw.
II Katedra i Zakład Immunologii, Akademia Medyczna we Wrocławiu kierownik katedry: prof. dr hab. Antonina Harłozińska-Szmyrka WprowadzenieNiejednorodność grupy powierzchownych nowotworów pęcherza moczowego wynika z różnorodnej biologii tych guzów oraz, co za tym idzie, z odmiennego przebiegu i rokowania. Są to z jednej strony powierzchowne, stosunkowo łagodne zmiany TaG1, a z drugiej naciekające zmiany o dużej złośliwości T1G3. Stosowane dotychczas testy diagnostyczne badające czynniki obecne w moczu, w tym cytologia osadu moczu i ploidia DNA, oceniana w cytometrii przepływowej, mają bardzo ograniczoną przydatność. Dostępność moczu jako materiału do badania powoduje, iż czynniki prognostyczne oznaczane w moczu są najbardziej pożądane i użyteczne w codziennej praktyce. Możliwość rozrostu zarówno pierwotnego guza, jak i przerzutów zależy przynajmniej częściowo od angiogenezy. Naczyniowy czynnik wzrostowy śródbłonka (VEGF) jest jednym z głównych mechanizmów sterowania angiogenezą. Z kolei tkankowy antygen polipeptydowy (TPA) jest białkiem związanym z komórkami nowotworowymi. Jest markerem zarówno prawidłowego nabłonka, jak i nowotworów nabłonkowych, a jego obecność świadczy przede wszystkim o nasileniu proliferacji komórek nabłonka. Tkankowe stężenie TPA ulega podwyższeniu w wielu chorobach nowotworowych i zapalnych. Cel pracyCelem niniejszej pracy było porównanie stężeń VEGF i TPA w moczu i surowicy pacjentów leczonych dopęcherzową immunoterapią BCG. Ponadto oceniano korelacje badanych czynników ze stopniem zaawansowania guza, stopniem złośliwości i przebiegiem klinicznym (częstość nawrotów i progresji). Materiał i metodyMateriał stanowiły: mocz i surowica pobrane od 66 chorych na powierzchowny nowotwór pęcherza moczowego oraz od 14 zdrowych ochotników. Przed leczeniem wykonywano cystoskopię z biopsją, badanie dwuręczne w znieczuleniu i USG. Próbki tkanek uzyskiwano w wyniku elektroresekcji przezcewkowej, a u 2 pacjentów (u których stwierdzono Ca in situ) w wyniku biopsji przezcewkowej. Zaawansowanie guza oceniano według klasyfikacji TNM z 1973 roku. BCG-terapię rozpoczynano miesiąc po resekcji.
Próbki krwi i moczu pobierano przed wykonaniem elektroresekcji guza. Stężenia VEGF i TPA badano metodą ELISA. Badania wykonywano podwójnie z każdej porcji moczu i surowicy, nierozcieńczonej i w odpowiednich rozcieńczeniach. Każdorazowo oznaczano także stężenie kreatyniny w moczu, które służyło do korygowania stężeń TPA i VEGF w moczu. Wynikiśredni wiek badanych wynosił 65,9 lat (42-82 lata). Stężenia VEGF i TPA w surowicy nie różniły się pomiędzy grupą kontrolną i badaną grupą pacjentów, a także pomiędzy grupami o różnym stopniu zaawansowania guza (Ta vs T1) i pomiędzy grupami o różnym stopniu złośliwości raka (ryc. 1, ryc. 2). Różnicy nie stwierdzono także pomiędzy podgrupami: pacjentów, u których doszło do nawrotu i pacjentów bez nawrotu w okresie obserwacji trwającej średnio 50 miesięcy. Podobnie nie stwierdzono różnicy pomiędzy stężeniami VEGF i TPA w surowicy pacjentów, u których stwierdzono progresję (18/66 pacjentów) i w grupie pacjentów bez progresji.
Stężenia VEGF i TPA w moczu chorych na raka pęcherza były znamiennie wyższe niż w grupie kontrolnej (ryc. 1). Wyższe były także stężenia VEGF i TPA w grupach pacjentów z wyższym stopniem zaawansowania guza, z wyższym stopniem złośliwości (ryc. 3). Znamiennie wyższe (w odróżnieniu od stężeń w surowicy) były także stężenia VEGF i TPA w moczu pacjentów, u których w przyszłości stwierdzano nawrót lub progresję choroby (ryc. 4). WnioskiZastosowanie stężeń VEGF i TPA w moczu do przewidywania progresji choroby u pacjentów leczonych immunoterapią BCG pozwoli na wcześniejsze wyłączenie z leczenia zachowawczego grupy pacjentów o wysokim ryzyku i bardziej agresywne ich leczenie, co ostatecznie może wpłynąć na poprawę przeżycia tych pacjentów. Bartosz Radosław Małkiewicz urodził się 11 września 1975 roku we Wrocławiu. W 1994 roku ukończył VII Liceum Ogólnokształcące im. K.K. Baczyńskiego we Wrocławiu. Studia medyczne rozpoczął na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Uko?czył je z wyróżnieniem. Dyplom lekarza uzyskał w 2000 roku. Obecnie odbywa studia specjalizacyjne z urologii oraz jest słuchaczem IV roku studiów doktoranckich na Wydziale Kształcenia Podyplomowego AM we Wrocławiu. Program specjalizacji realizuje w Klinice Urologii i Onkologii Urologicznej AM we Wrocławiu. |