| ||||||||
Znaczenie kliniczne słabego strumienia moczu w diagnostyce urodynamicznej kobietStreszczenie pracy doktorskiej Wprowadzenie Siłę strumienia moczu determinują dwa czynniki: siła skurczu wypieracza i opór cewkowy. Znanych jest wiele chorób, które mogą doprowadzić do osłabienia strumienia moczu u kobiet, jednak do tej pory nie określono, czy leczenie może wpłynąć na naturalny przebieg choroby oraz jakimi kryteriami należy się kierować podejmując decyzję o zastosowaniu interwencji terapeutycznej. Aby móc je zdefiniować, zdecydowano się przeprowadzić badanie obserwacyjno- analityczne na grupie kobiet ze stwierdzonym w badaniu urodynamicznym (URD) niskim maksymalnym przepływem cewkowym (Qmax). Cele Głównym celem badania było ustalenie, czy kobiety z niskim przepływem cewkowym wymagają leczenia, a jeżeli tak, to jakimi kryteriami należy się kierować podejmując decyzję o zastosowaniu interwencji terapeutycznej. Celami drugorzędowymi było określenie częstości występowania obserwacji urodynamicznej niskiego przepływu oraz ocena rodzaju i skuteczności stosowanych przez lekarzy interwencji terapeutycznych.
Pacjentki i metody
Grupę badaną stanowiły kobiety powyżej 18. roku życia, bez chorób układu nerwowego oraz ciężkiej niewydolności innych narządów, które w latach 1997-2008 miały wykonane badanie URD, w którym tempo przepływu cewkowego wyniosło 12 ml/s lub mniej. Pacjentki umawiano na wizyty kontrolne, podczas których wypełniały ankiety służące ocenie dynamiki objawów ze strony dolnych dróg moczowych, jakości życia, zaburzeń lękowych i nastroju oraz skuteczności stosowanych interwencji terapeutycznych. Ponadto wykonywano: badanie USG układu moczowego, uroflowmetrię, ocenę objętości moczu zalegającego po mikcji i oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy. Część kobiet, która nie wyraziła zgody na wizytę kontrolną, wypełniła ankiety korespondencyjnie, załączając dostępne wyniki badań USG i stężenia kreatyniny. Wyniki
Częstość występowania Qmax <=12 ml/s wśród kobiet poddanych badaniu URD wynosi 6%, natomiast wśród kobiet diagnozowanych z innych przyczyn niż wysiłkowe nietrzymanie moczu 19%. Do badania zakwalifikowano 74 kobiety w wieku 18-78 lat. Jako objawy prodromalne najczęściej były zgłaszane: częstomocz (n=40), słaby strumień moczu (n=38), przewlekły ból (n=28). Spośród 66 kobiet poddanych jakiejś formie leczenia 12 stwierdziło wyleczenie, 16 zaobserwowało poprawę, 6 zauważyło poprawę, ale bez związku ze stosowaną terapią, 22 nie stwierdziły zmiany w nasileniu LUTS, 10 zgłosiło progresję niektórych dolegliwości. Spośród 8 kobiet nieleczonych u 1 dolegliwości ustąpiły, u 2 zmniejszyły się, 4 nie zauważyły różnicy w nasileniu, u 1 objawy uległy nasileniu. U żadnej kobiety nie wystąpiły cechy pozanerkowej niewydolności nerek. Ustalono 6 kryteriów klinicznie znamiennego osłabienia przepływu cewkowego: 1) pogrubienie ścian pęcherza moczowego (n=8); 2) uchyłki pęcherza moczowego (n=5); 3) zaleganie moczu po mikcji > 50 ml (n=16); 4) zwężenie cewki moczowej (n=4); 5) zmniejszenie nasilenia objawów po leczeniu alfa-adrenolitykiem (n=14); 6) zmniejszenie objawów przeszkodowych po jakimkolwiek leczeniu (n=17). Zidentyfikowano 36 osób spełniających co najmniej jedno z tych kryteriów (grupa Z). Pozostałe 38 kobiet włączono do grupy N. Na podstawie rozkładu wartości ciśnienia wypieracza i Qmax przypadków z grup Z i N stworzono nowy nomogram służący do rozpoznawania klinicznie znamiennej przeszkody podpęcherzowej i niedoczynności wypieracza u kobiet. Kobiety zakwalifikowane do grupy bez przeszkody i bez niedoczynności wypieracza różniły się od pozostałych: rzadszym występowaniem objawów przeszkodowych (p=0,002), większym nasileniem częstomoczu i bólu (p=0,02), mniejszym zaleganiem moczu po mikcji (p=0,03), znacznie mniejszą szansą na całkowite ustąpienie objawów (p=0,008). Nie zaobserwowano istotnych różnic w zakresie nasilenia lęku i zaburzeń nastroju między badanymi grupami, ale ogólna częstość występowania tych zaburzeń była duża: nieprawidłowy wynik domeny oceniającej lęk ankiety HADS stwierdzono u 32% badanych, domeny oceniającej nastrój u 22%. Najczęściej stosowanymi terapiami były: alfa-adrenolityki (45%),
cholinolityki (28%) i miorelaksanty (19%). W większości przypadków
nie stwierdzono, która z interwencji terapeutycznych przyniosła
największą korzyść. Jedynie w przypadku zwężenia cewki zaobserwowano
korzystny efekt stosowania dylatacji i samocewnikowania
w wydłużanych odstępach czasu. Wnioski
dr n. med. Bartosz Dybowski
Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej |