Przegląd Urologiczny 2009/6 (58) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2009/6 (58) > Uchyłek cewki moczowej jako przyczyna...

Uchyłek cewki moczowej jako przyczyna nawrotowych zakażeń układu moczowego i gruczołu krokowego. Prezentacja przypadku

Przedstawiony przypadek uchyłka cewki moczowej w części opuszkowej, był przyczyną nawrotowych zakażeń układu moczowego i gruczołu krokowego. Po zastosowanym leczeniu operacyjnym wyeliminowano zaleganie moczu w uchyłku i uzyskano znaczną poprawę stanu miejscowego i psychicznego pacjenta - brak zakażeń oraz ustąpienie stanów zapalnych gruczołu krokowego.

Uchyłki cewki moczowej męskiej są niezmiernie rzadko opisywane. Etiologia wrodzonych przyczyn jest rzadziej spotykana niż przyczyny nabyte schorzenia. Wrodzone uchyłki, będące następstwem niezupełnego zamknięcia się bruzdy płciowej lub niekompletnego rozwoju ciała gąbczastego, prezentują w budowie anatomicznej obraz prawidłowej cewki moczowej, w przeciwieństwie do uchyłków nabytych, których budowa jest zdecydowanie odmienna od prawidłowej cewki moczowej. Wśród czynników etiologicznych nabytych uchyłków cewki moczowej wymienia się: wzrost ciśnienia śródcewkowego jako skutek przeszkody (zwężenie, kamień itp.), uszkodzenie urazowe ściany cewki oraz przebicie ropnia okołocewkowego do światła cewki.

Wśród hipotez powstawania uchyłków cewki ciekawą hipotezę przedstawił Forgestrom, który uważa, że uszkodzenie nerwów zaopatrujących ścianę cewki moczowej może prowadzić do zaburzeń troficznych i zmniejszenia napięcia mięśni gładkich cewki moczowej, czego konsekwencją są uchyłkowate uwypuklenia. Hipoteza ta tłumaczy, dlaczego najczęściej uchyłki cewki spotyka się u osób z porażeniem kończyn dolnych.

Niebezpieczeństwo pozostawienia uchyłków polega na długotrwałym utrzymywaniu się ogniska zapalnego w cewce moczowej, które może być źródłem zakażenia dróg moczowo-płciowych.

Opis przypadku

Pacjent R.G., lat 59 (nr historii choroby 16275/09 ), przyjęty do Kliniki Urologii z powodu stałego kroplowego wyciekania moczu z cewki moczowej trwającego od około 11 lat. Pacjent był leczony w innych ośrodkach urologicznych.

Wyciekanie moczu wystąpiło bez uchwytnej przyczyny kilka miesięcy po przebytym zapaleniu jądra. Chory zauważał niewielki wyciek moczu po zakończeniu mikcji. Czasami odczuwał ból i pieczenie przy oddawaniu moczu. Przez cały okres występowały nawrotowe zakażenia dróg moczowych. W badaniach posiewu moczu najczęściej hodowano E. coli. W 2003 roku pojawiło się ostre zapalenie gruczołu krokowego, które rozwinęło się w przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego. Pacjent był leczony przewlekle antybiotykami. W badaniach posiewu nasienia hodowano Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumonie. W 2007 roku u pacjenta wykonano badanie ultrasonograficzne gruczołu krokowego przez odbytnicze z biopsją stercza. Wynik histopatologiczny (nr 7297-8/07) - hyperplasia adenomatosis prostate. W 2008 roku, po kolejnym epizodzie zaostrzenia przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego, choremu podano gentamycynę do stercza pod kontrolą ultrasonografii przez odbytniczej. W tym czasie poziom PSA w surowicy wahał się od najwyższej wartości 34,09 ng/ml do obecnej wartości 13,6 ng/ml.

W czasie obecnej hospitalizacji badaniem fizykalnym nie stwierdzono nieprawidłowości. Badanie moczu - posiew ujemny. Zdjęcie przeglądowe płuc nie wykazało odchyleń od stanu prawidłowego. Uretrografia wsteczna wykazała w obrębie cewkio puszkowej widoczny podłużny uchyłek cewki długości około 2 cm w części opuszkowej. Cewka moczowa zakontrastowana w całości, o prawidłowej szerokości. W związku z potwierdzeniem uchyłka cewki moczowej pacjenta zakwalifikowano do leczenia operacyjnego.

Fotografia 1
Uretrografia wsteczna-zakontrastowany uchyłek cewki opuszkowej
Fotografia 2
Cewnik umieszczony w uchyłku, obok cewnik Foleya w cewce moczowej

Zabieg wykonano 1 czerwca 2009 roku w ułożeniu litotomijnym. Przed zabiegiem wykonano uretroskopię, pozostawiając w uchyłku cewnik moczowodowy 5 Fr, dla łatwiejszej lokalizacji uchyłka. Następnie po przecięciu skóry na kroczu dotarto do uchyłka położonego po stronie prawej w części tylno-bocznej cewki opuszkowej. Uchyłek wypreparowano i odcięto w całości u podstawy przy ścianie cewki. Ścianę cewki zamknięto szwami wchłanianymi. Ponad cewką zszyto mięsień opuszkowo-jamisty. Pozostawiono dren w okolicy po wycięciu uchyłka. W pęcherzu pozostawiono cewnik Foleya. Rana wygoiła się przez rychłozrost.

Badanie histopatologiczne ściany uchyłka (nr 4342 ) - fragmenty tkanki łącznej włóknistej pokryte częściowo nabłonkiem wielorzędowym urotelialnym.

Wycięcie uchyłka cewki moczowej wyraźnie poprawiło stan psychiczny pacjenta. Uzyskano ustąpienie nawrotowych zakażeń układu moczowego i poprawę w leczeniu przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego. Ustąpił całkowicie kroplowy wyciek moczu po mikcji.

Przypadek został przedstawiony jako przykład trudnego problemu terapeutycznego, przewlekłego leczenia zakażeń układu moczowo-płciowego, o którym warto pamiętać, mimo iż uchyłki cewki moczowej nie należą do częstych przyczyn zakażeń układu moczowo-płciowego.

lek. med., specjalista chirurg dziecięcy Jarosław Leszniewski
Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Dziecięcej
Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy
kierownik kliniki: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wolski

prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wolski
Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej
i Dziecięcej Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy
kierownik kliniki: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wolski

Piśmiennictwo

  1. Ballesteros Sampol JJ, Cortadellas Angel R, Juanpere Rodero N: Acquired male urethra diverticula. Report of seven cases. Bibliographic review. Arch Esp Urol. 2008 Jan-Feb; 61(1): 1-6.
  2. Allen D, Mishra V, Pepper W, Shah S, Motiwala H: A single-center experience of symptomatic male urethral diverticula. Urology 2007 Oct; 0(4): 650-653.
  3. Karanth KS, Yeluri SV, Desai RM, Shah SC: Congenital anterior urethral diverticulum with stone: a unique presentation. Urology 2003 Apr; 61(4): 837.
  4. Gupta DK, Srinivas M: Congenital anterior urethral diverticulum in children. Pediatr Surg Int. 2000; 16(8): 565-568.
  5. Lo WC, Wang CR, Lim KE: Dia
  6. gnosis of the congenital urethral anomalies of male child by voiding cystourethrography. Acta Paediatr Taiwan 1999 May-Jun; 40(3): 152-156.
  7. Kawakami T, Arai Y, Okada Y, Tomoyoshi T, Hinyokika Kiyo: A case of urethral diverticulum in a male paraplegic patient. Review 1995 Nov; 41(11): 887-890.
  8. Ozgok Y, Seckin B, Demirci S, Harmankaya C, Erduran D, Sinav A: Scand Surgical treatment of urethral diverticula in men. J Urol Nephrol. 1994 Jun; 28(2): 207-210.
  9. Gaboardi F, Gulfi GM, Bozzola A, Galli L: Congenital urethral diverticulum in the male: a twenty-one year old man with a congenital urethral diverticulum at the bulbous urethra. Arch Ital Urol Nefrol Androl. 1991 Sep; 63(3): 347-349.
  10. Kozlowski K: A case of congenital diverticlum of the anterior urethra. Pol Przegl Radiol Med Nukl. 1969; 33(6): 771-773.