Specjalizacja

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 sierpnia 2001 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz.U. nr 148 poz. 1661 - z późniejszymi zmianami), specjalizację odbywa się na podstawie umowy o pracę zwanej rezydenturą, jeżeli lekarz został zakwalifikowany do odbywania specjalizacji w tym trybie; jeżeli nie, to w ramach:

1. umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub określony czasem trwania specjalizacji;
2. płatnego urlopu szkoleniowego, udzielonego przez pracodawcę na czas trwania specjalizacji;
3. poszerzenia programu dziennych studiów doktoranckich o program specjalizacji, a po ukończeniu tych studiów, na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej lub płatnego urlopu szkoleniowego;
4. umowy o pracę na czas nieokreślony, zawartej z jednostką nie prowadzącą specjalizacji, ale zapewniającą realizację części programu; pozostała część programu realizowana jest w jednostce prowadzącej specjalizację na podstawie płatnego urlopu szkoleniowego;
5. umowy cywilnoprawnej o szkolenie specjalizacyjne, zawartej z jednostką prowadzącą specjalizację; jednostka ta nie pobiera opłat za szkolenie.

Jeżeli jednostki prowadzące specjalizację nie mogą zapewnić odbycia stażów kierunkowych w ramach swojej struktury organizacyjnej, zawieraj ą porozumienie z podmiotami, które zostały wpisane na listę podmiotów prowadzących takie staże.

Lekarze pełniący dyżury medyczne w ramach specjalizacji otrzymują wynagrodzenie na podstawie umowy o pracę (w przypadku rezydentury oraz umów wymienionych wyżej w punktach 1. i 4.). Natomiast w przypadku specjalizacji odbywanej w trybie wymienionym w punktach 2., 3. i 5. - na podstawie umowy o pełnienie dyżurów, zawartej z jednostką prowadzącą specjalizację lub staż kierunkowy.

Doskonalenie zawodowe

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. nr 213, poz. 1779) nakłada na lekarzy bezwzględny obowiązek doskonalenia zawodowego, przez uzyskiwanie w ciągu 48 miesięcy 200 punktów edukacyjnych. Jednak rozporządzenie to, ani żadne inne, nie obliguje pracodawców (dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej) do udzielania urlopów szkoleniowych. Wszystko zależy więc od możliwości pracodawcy. Obowiązek taki istnieje jedynie w przypadku skierowania pracownika do odbycia szkolenia. W takim przypadku pracodawca zawiera zazwyczaj z pracownikiem umowę, w której określone są wzajemne uprawnienia i obowiązki stron (m.in. może być w niej określony obowiązek "odpracowania" umówionego okresu po zakończeniu szkolenia - maksymalnie 3 lata). Natomiast specjalizantom, w celu przygotowania się do egzaminu końcowego, przysługuje urlop w wymiarze 6 dni roboczych.

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Źródłem odpowiedzialności cywilnej jest zobowiązanie (kontrakt) lub czyn niedozwolony (delikt). Czyn niedozwolony to postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lekarskiej lub zasadami współżycia społecznego, prowadzące w konsekwencji do wyrządzenia szkody pacjentowi. Kontrakt, czyli umowa zawarta np. między prywatnie praktykuj ącym lekarzem a pacjentem, rodzi odpowiedzialność w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Lekarza zatrudnionego w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej nie łączy z pacjentem żaden stosunek umowny. W razie wyrządzenia pacjentowi szkody, na skutek wadliwego leczenia lub innych zaniedbań, odpowiedzialność cywilną wobec pacjenta ponosi wyłącznie zakład opieki zdrowotnej z prawem regresu do lekarza. Regres ograniczony jest (najwy żej) do trzymiesięcznego wynagrodzenia pracownika - lekarza, zgodnie z art. 119 Kodeksu pracy. Gdyby jednak lekarz wyrządził szkodę pacjentowi umyślnie, wówczas regres jest pełny (pełne pokrycie szkody), zgodnie z art. 122 Kodeksu pracy. Jeżeli lekarz zatrudniony jest na podstawie umowy cywilnoprawnej, ograniczenie odpowiedzialności pracowniczej nie ma zastosowania. Wówczas lekarz ponosi pełną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy leczeniu.

Błąd w sztuce lekarskiej

Przyjmuje się, iż błąd lekarski jest wynikiem postępowania sprzecznego z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy medycznej. Sąd Najwyższy stwierdził, iż "błąd w sztuce lekarskiej jest to czynność lub zaniechanie lekarza, w zakresie diagnozy i terapii, niezgodne z nauką medyczną w zakresie dla lekarza dostępnym". Nie można uznać za błąd lekarski skutków braku należytej staranności w czynnościach leczniczych, niedbalstwa lekarza lub personelu medycznego, bądź różnego rodzaju błędów technicznych czy organizacyjnych. Jeżeli w przypadku błędu lekarskiego można wykazać winę lekarza, będzie to rodziło jego odpowiedzialność.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej

W związku z odpowiedzialnością cywilną istnieje możliwość ubezpieczenia (OC). Przedmiotem takiego ubezpieczenia jest odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez lekarza lub zakład opieki zdrowotnej pacjentowi (za winę lekarza, personelu medycznego, zakładu opieki zdrowotnej, stosowanego leku). Umowa ubezpieczenia zawierana jest przez zakład opieki zdrowotnej bądź przez samego lekarza np. w sytuacji, gdy udziela świadczeń na podstawie umowy cywilnoprawnej. W ramach ubezpieczenia OC ubezpieczyciel obowiązany jest do zapłaty odszkodowania za szkodę materialną i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku, gdy szkodę wyrządzono z winy umyślnej, ubezpieczyciel nie odpowiada.