Przegląd Urologiczny 2005/4 (32) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2005/4 (32) > Ciągłe doskonalenie zawodowe w krajach Unii...

Ciągłe doskonalenie zawodowe w krajach Unii Europejskiej - czy istnieje spójny system?

II Katedra Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
kierownik katedry: prof. dr hab. Andrzej Szczeklik

Ciągłe doskonalenie zawodowe (CPD - continuing professional development) - pojęcie to, jako szersze, zastąpiło dotychczas używane "ciągłe kształcenie medyczne" (CME - continuing medical education) - lekarzy rozwija się niemal we wszystkich krajach Unii Europejskiej (UE). Oznacza to, że ciągłe doskonalenie zawodowe (CDZ) zostało powszechnie uznane za konieczne dla zapewnienia społeczeństwom UE opieki medycznej na odpowiednim poziomie fachowości. Systemy CDZ są jednak bardzo zróżnicowane. Oprócz formy i treści można je oceniać pod następującymi aspektami:

  • zobowiązanie lekarzy do udziału
  • podmiot nadzorujący
  • sposób finansowania
  • korzyści dla lekarzy (dla pacjentów i całego systemu opieki zdrowotnej są oczywiste),
  • konsekwencje niedopełnienia obowiązku

Informacje przedstawione w dalszej części niniejszego artykułu pochodzą głównie z aktualnych raportów Europejskiej Unii Lekarzy Specjalistów (UEMS). Raporty te nie zawierały danych na temat CDZ na Litwie, Łotwie i w Estonii.

Udział lekarzy

W 12 krajach udział lekarzy w CDZ jest obowiązkowy, a w 10 dobrowolny.

Podmiot nadzorujący

W 18 krajach realizację CDZ przez lekarzy nadzoruje samorząd lekarski i/lub towarzystwa naukowe, w 3 - ministerstwo zdrowia, a w jednym nie ma żadnego nadzoru.

Sposób finansowania

W większości krajów wydatki na CDZ pokrywają sami lekarze, ale jednocześnie przysługują im odpisy podatkowe. W Finlandii CDZ jest finansowane przez pracodawców. W Irlandii i Portugalii lekarzom przysługuje płatny urlop szkoleniowy (10 i 15 dni rocznie). Ponadto w Irlandii specjalistom zatrudnionym w szpitalach publicznych przysługuje rocznie blisko 1300 euro na wydatki związane z CDZ.

Korzyści dla lekarzy

W Belgii lekarz wywiązujący się z CDZ może wystąpić o podwyżkę pensji o około 4,5% i ma prawo do rocznej premii w wysokości około 490 euro. W Wielkiej Brytanii (częściowo też w Polsce) publikowana jest lista lekarzy realizujących CDZ.

Konsekwencje niedopełnienia obowiązku

W większości krajów niedopełnienie obowiązku CDZ nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji, oprócz - ewentualnie - odnotowania tego faktu w rejestrze lekarzy (np. w Polsce). W Niemczech, Holandii, Słowenii i Wielkiej Brytanii CDZ jest warunkiem utrzymania prawa wykonywania zawodu, a na Węgrzech niedopełnienie obowiązku CDZ zmusza do zdawania egzaminu przed specjalną komisją.

Główne wnioski

  1. Systemy CDZ w poszczególnych krajach UE są bardzo zróżnicowane pod każdym względem, nie tylko w zakresie formy i treści.
  2. We wszystkich krajach UE czynione są starania w kierunku efektywnego CDZ.
  3. W większości krajów (także w Polsce) nadzór nad CDZ sprawuje samorząd lekarski i/lub towarzystwa naukowe.
  4. W większości krajów wydatki na CDZ pokrywają sami lekarze, ale jednocześnie przysługują im odpisy podatkowe. Pozytywne są przykłady finansowania CDZ w Finlandii (przez pracodawców) oraz Irlandii i Portugalii (płatne urlopy szkoleniowe).
  5. Przykład Belgii pokazuje, że lekarz może otrzymywać za CDZ gratyfikacje finansowe (podwyżka pensji, roczna premia).
  6. W większości krajów (z kilkoma wyjątkami) niedopełnienie obowiązku CDZ nie pociąga za sobą konsekwencji związanych z prawem wykonywania zawodu.

Na zakończenie warto przypomnieć, że UEMS w ogłoszonym w 1994 roku dokumencie pt. "Charter on continuing medical education of medical specialists in the European Union" określiła, jak powinno być zorganizowane CDZ lekarzy w krajach UE. W dokumencie tym stwierdzono m.in., że lekarz realizujący CDZ powinien mieć prawo do odpisu podatkowego oraz do płatnego urlopu szkoleniowego.