| ||||||||
Znaczenie kontroli nad przewlekłym procesem zapalnym gruczołu krokowego w leczeniu pacjentów z łagodnym rozrostem sterczaOpracowano na podstawie: Therapeutic Approach: The Importance of Controling Prostatic Inflammation. De la Taille A. European Urology Supplements 2013; 12(5): 116–122 Na podstawie danych przedstawionych w pozostałych opracowaniach działu Lekcje Urologii niniejszego numeru „Przeglądu Urologicznego” jednoznaczne wydaje się, że wśród mężczyzn z łagodnym rozrostem stercza (BPH) zapobieganie przewlekłemu procesowi zapalnemu gruczołu krokowego i ograniczenie go jest równie istotne jak inhibicja 5α-reduktazy i blokada receptora α-adrenergicznego. W tym zakresie pacjenci potencjalnie mogą odnieść korzyść ze stosowania leków z następujących grup:
Niesteroidowe leki przeciwzapalne Spośród czynników chemotaktycznych generowanych przez komórki w przebiegu zapalenia stercza najbardziej zbadane zostały pochodne kwasu arachidonowego. Leki przeciwzapalne działają na różne miejsca w kaskadzie kwasu arachidonowego, zwłaszcza poprzez hamowanie działania enzymów fosfolipazy A2, cyklooksygenazy i syntetazy prostacykliny (ryc. 1). Tradycyjne niesteroidowe leki przeciwzapalne Inhibitory cyklooksygenazy 2 Agonisty receptora witaminy D Receptor witaminy D (VDR) występuje na komórkach zrębu stercza, a jego ekspresja wzrasta w przebiegu procesu zapalnego. Jednocześnie pobudzenie VDR prowadzi do ograniczenia proliferacji komórek stercza. Spośród agonistów witaminy D jedynie dla elokalcitolu, będącego analogiem kalcitriolu, dostępna jest wiarygodna literatura. Na modelu ludzkim i zwierzęcym udowodniono, że elokalcitol hamuje proliferację komórek stercza, jednocześnie nasilając procesy apoptotyczne. Skuteczność elokalcitolu w ograniczeniu proliferacji komórek stercza jest podobna do skuteczności finasterydu w tym zakresie, nie mając przy tym związku z działaniem na receptor androgenowy. W pojedynczym badaniu, w którym porównywano elokalcitol z placebo, po 12 tygodniach obserwacji stwierdzono spadek objętości stercza o 2,9% w grupie badanej i wzrost objętości o 4,3% w grupie kontrolnej.
Aby zrozumieć mechanizm działania elokalcitolu w ograniczaniu proliferacji komórek gruczołu krokowego, przeprowadzono szereg badań. Najważniejsze wnioski z nich płynące są następujące:
Pomimo dowodów na skuteczność agonistów VDR, obecnie żaden lek z tej grupy nie jest zarejestrowany do leczenia mężczyzn z BPH. Wyciąg z owoców palmy Serenoa repens Działanie przeciwzapalne wyciągu z Serenoa repens wynika z blokady fosfolipazy A2 i lipooksygenazy (ryc. 1). Badania in vitro dowiodły, że Serenoa repens ogranicza proliferację komórek stercza w przebiegu BPH, również w przypadku równoległego podawania czynników wzrostu i prozapalnych. Jednocześnie udowodniono związek pomiędzy stosowaniem Serenoa repens a zmniejszoną ekspresją genów wybranych receptorów czynników wzrostu (ERBB3), jak i cytokin prozapalnych oraz ich ligandów (IL-1B, IL-6, CXCL6). Na modelu zwierzęcym potwierdzono, że wyciąg z Serenoa repens ogranicza ekspresję genów kodujących cytokiny prozapalne, hamuje ścieżkę kwasu arachidonowego oraz zmniejsza ekspresję dehydrogenazy 17-b-hydroksysteroidowej. Ostatecznie w pojedynczym badaniu preparatów po TURP lub adenomektomii, obejmującym zaledwie 12 pacjentów w grupie badanej i 17 w grupie kontrolnej, odnotowano ograniczenie nacieku zapalnego z limfocytów B oraz ekspresji interleukiny 1B i czynnika martwicy guza (TNF) w tkankach pobranych od mężczyzn przyjmujących wyciąg z Serenoa repens przez 3 miesiące przed operacją. Nie zaobserwowano różnic w aktywności nacieku zapalnego z limfocytów T i makrofagów. Pierwsze badanie prospektywne nad wpływem wyciągu z Serenoa repens na przebieg procesu zapalnego w sterczu jest obecnie prowadzone.
Oprac.: dr n. med. Sławomir Poletajew |
||||||||
