Increasing Risk of Infectious Complications After Transrectal Ultrasound−Guided Prostate Biopsies: Time to Reassess Antimicrobial Prophylaxis?
Alex Carignanaa, Jean-François Roussyaa, Véronique Lapointeaa, Louis Valiquetteaa, Robert Sabbaghbb, Jacques Pépinaa
a Department of Microbiology and Infectious Diseases, Université de Sherbrooke, Quebec, Canada;
b Department of Surgery, Université de Sherbrooke, Quebec, Canada
W 2008 roku rak stercza zdiagnozowano u 340 000 mężczyzn, był przyczyną zgonu u niemal 71 000 chorych w Unii Europejskiej. W Stanach Zjednoczonych rocznie wykonuje się ponad milion biopsji stercza pod kontrolą USG (BS). Powikłania BS obejmują krwiomocz, obecność krwi w nasieniu, bakteriemię oraz infekcje układu moczowego (urinary tract infections − UTI). Z uwagi na liczbę BS w wymiarze globalnym jakiekolwiek powikłania odnotowywane nawet w niskim odsetku stanowią poważny problem, którego nie należy bagatelizować.
Fluorochinolony są grupą antybiotyków najczęściej stosowanych w profilaktyce UTI po BS. Istnieje wiele randomizowanych badań kontrolnych potwierdzających skuteczność w zapobieganiu wystąpienia stanów septycznych związanych z BS przy stosowaniu ciprofloxacyny jako antybiotyku osłonowego. W ostatnich latach obserwuje się zwiększającą się liczbę doniesień o wzroście infekcyjnych powikłań po BS zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. Część z nich jako przyczynę wymienia rosnącą oporność bakterii związanych z powikłaniami po BS w stosunku do fluorochinolonów, ich wartość jest jednak ograniczona z uwagi na charakter opisowy, brak grupy kontrolnej oraz brak analizy czynników ryzyka.
Opracowanie dotyczy badania, które przeprowadzono na populacji osób po BS wykonanych w jednym z kanadyjskich ośrodków. Analizowane BS wykonano w okresie od 2002 do 2011 roku, ich liczba wyniosła 5798.
Pod uwagę brano przypadki obejmujące bakteriemię z dodatnim posiewem krwi lub UTI z dodatnim posiewem moczu w okresie do miesiąca po BS. Do każdego przypadku losowo przypisano chorych w liczbie 4 jako grupę kontrolną, u których nie obserwowano powikłań w postaci UTI lub bakteriemii. W analizie statystycznej użyto prostego i skorygowanego ilorazu szans, wyznaczając przedział ufności na poziomie 95% za pomocą regresji logistycznej.
Spośród wszystkich BS zidentyfikowano 48 przypadków powikłań infekcyjnych, 42% z nich stanowiła bakteriemia. W latach 2002−2003odnotowano 0,71% powikłań, w latach 2004−2005 − 0,65%, w okresie 2006−2007 − 0,15%, a 2008−2009 − 0,69%. Znaczący wzrost obserwowano w latach 2010−2011 − na poziomie 2,15%. Około 66,7% przypadków wymagało hospitalizacji, których średni czas wyniósł 4 dni. Nie obserwowano zgonów, aczkolwiek 5 chorych z grupy hospitalizowanych wymagało leczenia w oddziale intensywnej terapii. Najczęściej rozpoznawanym patogenem była E. coli (75%), następnie Enterobacter oraz Citrobacter (po 6%), pozostałe to gram dodatnie ziarenkowce. Wrażliwość na antybiotyki obserwowano dla ciprofloxacyny w 48%, trimetoprimu-sulfametoksazolu 76%, gentamycyny 78%, ceftriaxonu 93%, meropenemu 100%. Niezależne czynniki ryzyka związane z BS przeprowadzonymi w latach 2010−2011 to cukrzyca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, hospitalizacja w miesiącu poprzedzającym BS. Porównując okres 2002−2009 z okresem 2010−2011 obserwowano zwiększającą się liczbę przypadków z opornością na ciprofloxacynę. Dotychczas nie znaleziono wytłumaczenia narastającego trendu powikłań infekcyjnych po BS. Warto zauważyć, że obserwacje te, mające podobny wymiar w innych doniesieniach z różnych ośrodków z całego świata, sugerują istnienie czynnika o wymiarze globalnym. Jak dotąd jedyną wymierną wskazówką jest narastająca oporność patogenów na ciprofloxacynę, która jest bardzo chętnie stosowana jako antybiotyk osłonowy dla BS, zgodnie z zaleceniami wytycznych tworzonych przez niezależne organizacje na całym świecie.
Na podstawie powyższych danych autorzy sugerują zasadność przeprowadzenia prospektywnej analizy przypadków powikłań infekcyjnych po BS w celu określenia optymalnej profilaktyki antybiotykowej.
Oprac.: lek. med. Michał Swolkień
