Przegląd Urologiczny 2012/5 (75) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2012/5 (75) > Perfekcyjny plakat

Perfekcyjny plakat

Jak najlepiej zaprezentować wyniki swojej pracy

Centra konferencyjne często nie są idealnymi wnętrzami do ekspozycji plakatów. Nieważne jednak, czy do dyspozycji jest duszna, zatłoczona sala czy też duża przestrzeń, która może pomieścić setki konkurujących plakatów − twój plakat musi się sprawdzić w każdej sytuacji.

Podczas wieloletnich obserwacji i analiz sesji plakatowych Colin Purrington, profesor w dziedzinie biologii ewolucyjnej w Swarthmore College, przechadzając się w poszukiwaniu czegoś, co go zainteresuje stwierdził, że widział dużo plakatów, których zła grafika obniżała jakość przekazu naukowego. Chociaż czasem zdarzało się, iż miły dla oka plakat przedstawiał mierny poziom naukowy, Purrington wysnuł wniosek, że „atrakcyjność plakatów jest wysoko skorelowana z jakością badań”. Przygotowanie projektu graficznego wymaga in- Perfekcyjny plakat Jak najlepiej zaprezentować wyniki swojej pracy nych umiejętności niż prowadzenie badań naukowych, ale − co może wydawać się dziwne − okazuje się, że „ci, którzy zwracają uwagę na estetykę i wybór rodzaju czcionek, przywiązują dużą wagę do poziomu swojej pracy naukowej”.

Istnieje wiele dobrze uzasadnionych powodów powstania złych plakatów. Studenci często są odsyłani przez swoich mentorów do obejrzenia plakatów znajdujących się w holu danej uczelni, aby na tej podstawie przygotowali własne prace. Plakat prezentuje podstawowe dane, które czasem są gromadzone aż do ostatniej chwili przed konferencją, co powoduje, że projekt i układ graficzny są przygotowywane w pośpiechu. W gruncie rzeczy projektowanie graficzne jest specjalnością samą w sobie, którą badacze rzadko studiują.

Istnieją jednak ważne powody, by tworzyć plakaty o zwięzłej treści, estetyczne i przykuwające uwagę. „Mamy naprawdę wielkie mózgi, a duża ich część jest odpowiedzialna za postrzeganie i odbiór bodźców wzrokowych. Jeśli obraz nie odpowiada gustom estetycznym oglądającego, niewiele da się zrobić − przejdzie dalej, nie zwracając na niego uwagi” − mówi Purrington, autor dokładnej instrukcji przygotowania plakatów naukowych.

Redakcja „The Scientist” przeprowadziła rozmowy z naukowcami doświadczonymi w prezentowaniu swoich osiągnięć oraz z grafikami, którzy dostrzegają sens w wyborze odpowiedniego koloru, rodzaju czcionki i w rozmieszczeniu tekstu. Oto ich rady, jak przygotować dobry plakat.

Wskazówki dotyczące projektowania i formatowania

Rady profesjonalistów
Krótkie zdania
Długie linijki tekstu czyta się trudniej, dlatego też czasopisma i gazety zawsze formatują teksty w wąskich kolumnach. Jeśli twój plakat ma układ poziomy, pomyśl o rozmieszczeniu tekstu w czterech kolumnach.

Wyrównanie tekstu do lewej strony
Podczas gdy wyrównanie tekstu zarówno do prawej, jak i do lewej strony (tzw. full justification) tworzy bardzo przejrzyste, ładnie wyglądające kolumny tekstu, graficy zaczynają odchodzić od tej praktyki − twierdzi Nichole Jonas, profesjonalna graficzka z Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development. To może powodować powstanie kaskadowych pionowych ciągów pauz w kolejnych wierszach. Wyrównanie tekstu do lewej strony sprawia, że tekst czyta się łatwiej.

Wybór czcionki
Nie musisz stosować jednej czcionki. Nieco urozmaicenia czy nawet zastosowanie czcionki, która nie jest dostępna w programie PowerPoint może wyróżnić twój plakat. Nigdy jednak nie używaj więcej niż dwóch lub trzech rodzajów czcionki − mówi Jonas. Sugeruje ona wybór czcionek bezszeryfowych, takich jak Helvetica albo Gill Sans dla tekstu, a szeryfowych dla tytułów. (Inni graficy preferują dla tekstu czcionki szeryfowe, „bo pomagają prowadzić oko” − mówi Jonas). Według niej „wszystko, tylko nie Comic Sans”, ponieważ wygląda amatorsko.

Nie umieszczaj wniosków „na podłodze”
Mimo że wnioski to najważniejsza merytorycznie część plakatu, są przeważnie umieszczane na samym jego dole, co w praktyce oznacza, że znajdują się często na poziomie stóp osób oglądających plakaty − mówi Graves. Sugeruje on umieszczenie wniosków na górze skrajnej prawej kolumny lub, jeśli wystarczy odwagi, można od nich zacząć prezentację.

Większa jest lepsza
„Ludzie mają dziwną skłonność do używania małych czcionek. wydaje im się, że małe czcionki wyglądają profesjonalnie, a duże są dla dzieci, ale tak nie jest”
− twierdzi Purrington. Rzecz w tym, że w warunkach, gdy pomieszczenia nie są dobrze oświetlone, albo gdy podczas sesji plakatowej czyta się zza pleców innych, konieczna jest większa czcionka. Lilynn Graves, graficzka i projektantka stron internetowych z Cornell Center for Materials Research w Cornell University, sugeruje zastosowanie czcionki wielkości 85 punktów dla tytułu, 36−44 dla podtytułów i 24−34 dla tekstu.

Rezygnacja z kolorów programu PowerPoint
Wiele osób korzysta przy projektowaniu plakatów z programu PowerPoint. Program ten jest jednak stworzony do wyświetlania obrazów w przyciemnionych pomieszczeniach. Głębokie odcienie koloru niebieskiego i fluorescencyjne odcienie zielonego, które dobrze wyglądają w takim pomieszczeniu, na plakacie są często zbyt ciemne i nieczytelne − uważa Graves. Unikaj nakładania podstawowych kolorów na siebie (np. czerwonego na niebieski, czy czerwonego na żółty). Zamiast tego Jonas proponuje zastosowanie tła w przytłumionym kolorze − takim, który w spektrum kolorów jest bliżej białego − by uzyskać bardziej profesjonalny efekt.

Inne rady
Sprawdź czytelność z odległości 2 m. Wydrukuj plakat w małym formacie, by lepiej ocenić układ tekstu. Użyj linijki, żeby się upewnić, że wszystkie kolumny są wyrównane. Dla tekstu użyj koloru czarnego.

Dane liczbowe przyjazne dla widza
Tytuł z przesłaniem
Tytuły są najlepszym sposobem szybkiego przekazania informacji na temat tego, czego dotyczy dana praca. Zawsze też tytułuj /podpisuj wykresy − radzi Purrington.

Podkreślanie konkluzji
Zaznacz ekstrema i inne istotne punkty strzałką z oznaczeniem wartości danego miejsca wykresu. Jest to skuteczniejszy sposób niż oczekiwanie, że odbiorca sam odczyta te wartości z układu współrzędnych.

Opis metody
Mimo że wiele plakatów zawiera część z opisem zastosowanej metody, zawsze przydatne jest umieszczenie obok wykresu krótkiego opisu metody pozyskania prezentowanych danych − radzi biochemik Joseph Provost z Minnesota State University Moorhead, często oceniający plakaty studentów. Według niego brak prostego opisu metody powoduje, że trudno jest zrozumieć, w jaki sposób eksperyment czy badanie zostały przeprowadzone.

Odłóż na chwilę tekst
Istnieje dobry sposób na sprawdzenie, czy twoje wykresy spełniają swoje zadanie. „Jeśli usuniesz wszystkie informacje oprócz grafiki, twój plakat nadal powinien być czytelnym komunikatem” − twierdzi Purrington. „Naukowcy są leniwi, nie chce im się czytać. Dlatego grafika powinna wyrazić całą treść” − powiedział biolog morski Nando Boero z Universita del Salento we włoskiej Lecce.

Zrezygnuj z legendy
Legendy do wielokolorowych wykresów wymagają od oglądających kolejnej interpretacji. Jeśli to możliwe, umieść podpisy bezpośrednio na grafice − doradza Purrington.

Inne rady
Stosuj raczej wykresy niż tabele, unikaj bałaganu w liczbach, opowiedz o swoich badaniach niekoniecznie w kolejności etapów, jakie miały miejsce. Podaj wystarczająco dużo danych, by obronić swoją hipotezę. Zachowaj proporcję mniej więcej pół na pół grafiki w stosunku do tekstu.

Wskazówki dotyczące przejrzystości treści

Jak napisać tytuł
Plakat jest raczej ogłoszeniem na temat twojej pracy niż rzeczywistym raportem − mówi Boero. − Są pewne sprawy, o których musisz napisać w publikacji. Ale na plakacie możesz użyć sformułowań przewrotnie ujmujących np. uzyskane wyniki, by przyciągnąć uwagę przechodzących.

Kiedy myśli się o szerszej publiczności, należy unikać akronimów i żargonu specyficznego dla danej dziedziny. Naukowcy odwiedzają sesje plakatowe i jeśli zainteresujesz badacza z innej dziedziny, być może zyskasz przyszłego współpracownika lub kogoś, kto oceni twoją pracę z innej perspektywy − mówi Mark Wallert, badacz z Minnesota State University Moorhead często występujący w roli oceniającego plakaty.

Inne rady
Nigdy nie pisz CAŁEGO TYTUŁU drukowanymi literami. Zaznacz tytuł w jeden sposób: pogrubieniem czcionki, kursywą czy podkreśleniem, ale nigdy trzema sposobami naraz.

Praca nad tekstem
Połącz obraz z tekstem
W przeciwieństwie do artykułów w gazetach, gdzie tabele i wykresy umieszczane są daleko od opisów w tekście, „na plakacie opis musi być blisko obrazu. Masz tę możliwość i skorzystaj z niej” − radzi Boero.

Skróć tekst
Gdy treść plakatu jest już gotowa, przeczytaj tekst ponownie i zastanów się, ile słów możesz wykreślić. Wyobraź sobie, że piszesz telegram i płacisz za każde napisane słowo − sugeruje Boero.

Zostaw tylko ważne śródtytuły
Unikaj nadmiaru śródtytułów, zostaw tylko najważniejsze, skup się na podsumowaniu.

Odnieś się do postawionej hipotezy
Podsumowanie powinno być czymś więcej niż tylko powtórzeniem wyników badań. Wnioski powinny nawiązywać bezpośrednio do hipotezy przedstawionej na początku pracy.

Przed wydrukowaniem sprawdź
Próba
Z doświadczenia wiem, że podczas prezentacji, stojąc na wprost swojego plakatu, zauważysz na nim błędy − powiedział Wallert i zasugerował, że aby zapobiec takiej sytuacji, warto wyświetlić wcześniej plakat na ścianie w domu i przećwiczyć całą prezentację.

Wielkość dokumentu
Upewnij się, że zamieściłeś ilustracje o właściwej rozdzielczości (np. 500 MB to za dużo). „Ktoś, kto wcześniej nie przygotowywał plakatu, prawdopodobnie popełni jeden z tych błędów” − mówi Purrington.

Oznaczenie osi
Wydaje się to dziwne, ale brak oznaczeń osi na wykresach to bardzo często spotykany błąd − zauważają Wallert i Provost.

Zawartość
Kiedy twój plakat jest już gotowy, przeczytaj wszystko jeszcze raz. Upewnij się, że twoje badania są zaprezentowane w najbardziej przekonujący sposób.

Kolory
Upewnij się, że wybrane kolory są czytelne przy słabym oświetleniu. Trudno przewidzieć, gdzie twój plakat będzie umieszczony, więc musi się sprawdzać w różnych warunkach.

Format
Mimo że to powinna być tak naprawdę pierwsza, a nie ostatnia czynność, dobrze jest się upewnić, że twój plakat − wymiary i układ (poziomy lub pionowy) − jest zgodny z wymaganiami organizatora konferencji.

Linki:
www.posters.f1000.com
www.postergenius.com/cms/index.php
www.qrstuff.com
www.qrcode.kaywa.com
www.cns.cornell.edu/documents/ScientificPosters.pdf
www.Science.nichd.nih.gov/confluence/display/-jonasnic/Elements-of-Style

Artykuł pt. Poster perfect ukazał się w „The Scientist”, w części „Career”, 1 września 2011 roku. Jest dostępny pod adresem: http://the-scientist.com/2011/09/01/poster-perfect/. Tłumaczenie za zgodą autorki, Edyty Zielińskiej i redakcji „The Scientist” − www.the-scientist.com.

Tłumaczenie: Ela Ziółkowska
Communication & CME-CPD
Project Manager