Przegląd Urologiczny 2008/6 (52) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2008/6 (52) > Rak gruczołu krokowego

Rak gruczołu krokowego

European Urology Suppl, Vol 7; Issue 6 Apr 2008

Oncoforum Urology: Advances in Oncological Urology from EAU, AUA and ASCO 2007. Highlights on Prostate Cancer from Urological and Oncological Congresses in 2007

Rak stercza (PCa) jest obecnie jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w krajach Europy Zachodniej i Środkowej. Wzrastająca dostępność do dokładnych narzędzi diagnostycznych i udoskonalanie procesu leczenia umożliwiły istotne zmniejszenie śmiertelności z powodu PCa. Spotkania pod auspicjami EAU (European Association of Urology), AUA (American Urological Association) i ASCO (American Society of Clinical Oncology) przyniosły prezentacje ważnych faktów w odniesieniu do PCa.

W 2004 roku w Europie liczba chorych zmarłych z powodu PCa wynosiła niemalże 1/3 liczby nowo rozpoznanych zachorowań. Dane te potwierdzają, że wielu mężczyzn z rozpoznanym rakiem stercza umrze z PCa, ale nie z jego powodu. W USA ponad 90% chorych ma stwierdzonego PCa w stopniu nieprzekraczającym zaawansowania miejscowego; 5-letnie relatywne przeżycie dla tych mężczyzn wynosi prawie 100%. Dane te podkreślają ważność wczesnego wykrywania raka stercza oraz stałą konieczność optymalizowania i doskonalenia technik leczenia chorych na PCa.

Rozpoznawanie PCa i badania przesiewowe

Zastosowanie PSA w badaniach przesiewowych w kierunku raka stercza spowodowało nie tylko wzrost liczby mężczyzn z rozpoznaną chorobą, ale również wzrost wykrywalności klinicznie nieistotnych guzów. Zdaniem autorów największe prawdopodobieństwo wykrycia raka nieistotnego klinicznie z obecnie dostępnych daje użycie nomogramów Steyerberga. Autorzy francuscy zwrócili uwagę, iż otyłość może mieć związek z wyższym stopniem zaawansowania i gorszym zróżnicowaniem PCa w momencie rozpoznania oraz związaną z tym większą śmiertelnością. Średnie stężenie PSA w surowicy obniża się wraz ze wzrostem wskaźnika masy ciała (BMI ? ang. body mass index), tzn.: BMI < 25 ? średnia wartość PSA 3,7 ng/mL, BMI > 35 ? wartość PSA 1,5 ng/mL. Dane te wskazują na potrzebę zbadania ewentualnego dostosowania punktu odcięcia stężenia PSA do niższych wartości, przy którym wskazane jest wykonanie rdzeniowej biopsji stercza u mężczyzn otyłych. Badacze z Finlandii poddali analizie grupę ponad 30 tysięcy mężczyzn podzielonych na podgrupy, w których stosowano lub nie stosowano preparaty obniżające stężenie cholesterolu w surowicy (statyny). Wykazano, że u chorych przewlekle używających statyn średnia wartość PSA jest istotnie niższa niż u pozostałych, natomiast wskaźnik frakcji wolnej/całkowitej PSA jest wyższy. Zdaniem autorów częstość występowania PCa w populacji mężczyzn przewlekle zażywających statyny jest niższa, co może wskazywać na chemoprewencyjne działanie leków obniżających poziom cholesterolu.

Biopsja rdzeniowa stercza

Przedstawiono prospektywne badanie porównujące wykonanie biopsji stercza metodą wykorzystującą technikę sonoelastografiiz systemową biopsją przy użyciu TRUS w skali szarości. Biopsji poddano 230 mężczyzn: w jednej grupie wykonano systemowe biopsje stercza, uzyskując po 10 rdzeni, a w drugiej 5 rdzeni lub mniej, ale z wykorzystaniem sonoelastografii.PCarozpoznanou 25% mężczyzn z grupy pierwszej i 30% z grupy drugiej. Pomimo nieistotnej statystycznie różnicy w wykrywaniu PCa pomiędzy grupami, wskaźnik wykrywalności (w odniesieniu do pojedynRedaktor czych rdzeni tkankowych) był znamiennie wyższy w grupie poddanej biopsji z wykorzystaniem sonoelastografii(12,7%)wporów-naniu z systemową NCB (ang. needle core biopsy) (5,6% , p< 0,001). Kolejne badanie dotyczące tego zagadnienia przedstawili autorzy z Włoch, którzy w prospektywnej analizie oszacowali najbardziej optymalny schemat biopsji, wykonując 24-miejscowe nakłucia u 260 kolejnych mężczyzn z podejrzeniem PCa. U tych chorych ogólna wykrywalność raka stercza wynosiła 38%. 24-rdzeniowa biopsja poprawiła wykrywalność raka stercza odpowiednio o 0,4% (wartość nieistotna statystycznie), 5,7% (wartość nieistotna statystycznie) i 11,9% (p=0,04) w porównaniu z 18-, 12- i 6-miejscową NCB. Autorzy badania uważają, że 24-miejscowa NCB istotnie poprawia wykrywalność PCa jedynie w porównaniu z NCB 6-rdzeniową. Z uwagi na wzrastające ryzyko powikłań biopsji wraz z uzyskiwaną liczbą rdzeni tkankowych autorzy proponują 12-miejscową NCB w standardzie klinicznym.

Oceniono wpływ przyjmowania niewielkich dawek aspiryny (stosowanych w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego) na krwawienie po biopsji. Autorzy opracowania stwierdzili, że aspiryna nie powoduje wzrostu częstości występowania krwawienia oraz jego nasilenia; wydłuża jedynie czas przemijającego krwiomoczu oraz nieznacznie czas krwawień z odbytnicy. U mężczyzn wykazujących nieprawidłowości w badaniu DRE (ang. digital recital examination) i/lub z przewlekle podwyższonym stężeniem PSA poddanych uprzednio biopsji bez stwierdzenia PCa postuluje się wykonanie testu genetycznego PCA3. PCA3 jest narzędziem pozwalającym wyodrębnić spośród tych chorych grupę będącą podmiotem wykonania kolejnej, uzasadnionej biopsji stercza. Dr Schalken z Holandii uważa, że PCA3 pozwala tym samym ograniczyć liczbę niepotrzebnie wykonanych biopsji. Jedyną tkanką, gdzie wykazuje się ekspresję PCA3, jest tkanka gruczołu krokowego. Podwyższoną ekspresję PCA3 stwierdza się wyłącznie podczas obecności PCa. Obecnie na rynku są trzy testy mierzące PCA3/mRNA w moczu (analizie poddawana jest pierwsza próbka moczu po badaniu DRE). Następnie kalkuluje się wynik mRNA PCA3/mRNA PSA x1000. Wartość PCA3 > 35 wskazywała na wysokie prawdopodobieństwo obecności PCa w badanej grupie (swoistość 72%, czułość 58%). Wyższa wartość testu PCA3 wskazywała na istotnie wyższe prawdopodobieństwo PCa.

Diagnostyka

Zwrócono uwagę na zastosowanie techniki PET (ang. positron emmission tomography) do klinicznej oceny w przypadku wznowy biochemicznej u chorych poddanych radykalnej prostatektomii. W chwili obecnej uznaje się przydatność PET w przypadku wartości PSA przewyższającej 2,3 ng/mL. Nieuzasadnione jest natomiast wykonywanie PET u chorych, u których stężenie PSA nie przekracza 1 ng/mL. Zważywszy na to, że w przypadku każdego badania obrazowego oczekuje się odpowiedzi na pytanie, czy wznowie biochemicznej towarzyszy wznowa miejscowa lub proces uogólniony, przydatność techniki PET w tym względzie wydaje się znikoma. Wykorzystanie dotychczasowych czynników prognostycznych, takich jak: przedoperacyjne stężenie PSA, punktacja Gleasona, pT po radykalnym wycięciu stercza, PSA DT, a także czas pomiędzy prostatektomią radykalną a wzrostem stężenia PSA ? pozostają nadal standardem.

Radykalna prostatektomia

Kanadyjscy badacze podjęli się oszacowania odsetka mężczyzn z chorobą uogólnioną oraz śmiertelności swoistej dla PCa wśród chorych poddanych prostatektomii radykalnej (RP ? ang. radical prostatectomy), u których wystąpiła wznowa biochemiczna. Wyodrębniono grupę 184 mężczyzn ze wznową biochemiczną (PSA >0,4 ng/mL i/lub wartość PSA wykazująca tendencje wzrostowe). Przerzuty odległe wykazano jedynie u 30% chorych. Po 15 latach obserwacji zmarło z powodu PCa 20% mężczyzn. Niemniej należy dobitnie podkreślić, że 40% chorych, u których stwierdza się przerzuty odległe, ginie z powodu PCa w ciągu 5 lat obserwacji.

Nietrzymanie moczu po radykalnym wycięciu gruczołu krokowego

Wysiłkowe nietrzymanie moczu po RP ocenia się na podstawie różnych serii w zakresie od 0 do 66%. W roku 2007 zaprezentowano szereg badań prospektywnych odnoszących się do leczenia chorych dotkniętych nietrzymaniem moczu po RP za pomocą taśm. Odsetek wyleczeń był porównywalny i wynosił od 52 do 75%. Inne badania wskazują, że odsetek korzystnych wyników leczenia maleje wraz z upływem czasu. W ciągu kolejnego roku obserwacji 20% chorych zgłasza nawrót bezwiednego moczenia.

Leczenie hormonalne

W badaniu EORTC 30891 porównano hormonoterapię natychmiastową z leczeniem odroczonym (tzn. do czasu wystąpienia objawów progresji lub poważnych dolegliwości) u chorych na PCa w stopniu klinicznego zaawansowania T0-4N0-2M0, niebędących kandydatami do leczenia radykalnego. Mężczyźni w stopniu T0-4 N0-2 M0, u których stężenie PSA przewyższa 50 ng/mL i/lub PSA DT < 12 miesięcy, znajdują się w grupie wysokiego ryzyka i powinni niezwłocznie otrzymać leczenie hormonalne. W innym badaniu zwrócono uwagę, że leczenie hormonalne z powodu PCa jest istotnie związane z podwyższonym ryzykiem wystąpienia zawału serca ( p<0,001), niewydolnością krążenia (p=0,005), demencją (p< 0,001) oraz niewydolnością nerek (p=0,002), nie ma natomiast wpływu na choroby naczyń obwodowych, naczyniowych chorób OUN, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, choroby tkanki łącznej, chorobę wrzodową oraz cukrzycę (p >0,1). Przewlekłe leczenie hormonalne powoduje spadek gęstości mineralnej kości; ryzyko to wynosi około 3?5% i może wiązać się ze zwiększoną podatnością na złamania patologiczne ? niezależne od ognisk przerzutowych PCa.

Przerzutowy rak stercza

Średni okres przeżycia nieleczonych mężczyzn z PCa, wykazujących przerzuty odległe i hormonooporność nowotworu (HRPC ? ang. hormone refraktory prostate cancer) wynosi 10?12 miesięcy. Okres ten wydłuża się do 24,7 miesięcy w przypadkach stężenia PSA 114 ng/mL i PSA DT > 55 dni. W badaniu ASCENT zwrócono uwagę, że stężenie białka CRP u mężczyzn otrzymujących chemioterapię systemową z powodu HRCP istotnie koreluje z okresem przeżycia. Podwyższona wartość CRP w surowicy wskazuje na skrócenie całkowitego przeżycia swoistego dla raka (HR=1,41, 95% CI, p<0,0001). Podwyższone stężenie CRP wiąże się z wolniejszym obniżaniem się wartości PSA (p=0,007). Zachęcające są wstępne doniesienia na temat stosowania nowych leków w HRPC, takich jak satraplatina ? doustny lek, w skład cząsteczki którego wchodzi platyna; abirateron ? preparat blokujący powstawanie testosteronu poprzez hamowanie enzymu CYP17A1; a także gefitinib?selektywnyinhibitorkinazytyrozynowej receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR). Obiecujące wyniki leczenia z wykorzystaniem nowych preparatów wymagają potwierdzenia w kolejnych, dobrze zaplanowanych badaniach klinicznych, przeprowadzonych metodą doboru losowego.

Clin Cancer Res 2008; 14(12): 3785?3791

Określanie ryzyka nawrotu raka stercza po radykalnej prostatektomii poprzez panel określanych okołooperacyjnie markerów osoczowych

Improved prediction of disease relapse after radical prostatectomy through a panel of perioperative blood-based biomarkers

Shariat SF, Karam JA, Walz J, Roehrborn CG, Montorsi F, Margulis V, Saad F, Slawin KM, Karakiewicz PI Department of Urology, The University of Texas Southwestern Medical Center, Dallas, Texas

Rak stercza należy do najczęstszych nowotworów u mężczyzn. Odsetek wznowy biochemicznej po leczeniu radykalnym osiąga około 30%. U mężczyzn ze wznową biochemiczną nawrót jest często wywołany wczesnym rozsiewem mikroskopowych przerzutów komórek nowotworowych, które nie zostały wykryte standardowymi metodami diagnostycznymi. Identyfikacjachorych na PCa, u których leczenie miejscowe jest obarczone ryzykiem niepowodzenia, stworzyłaby szansę na podanie w tej grupie wczesnego adjuwantowego leczenia systemowego. Narzędzia przepowiadające wyniki leczenia, jak np. nomogram okołooperacyjny Kattana, pozwalają na przybliżone określenie ryzyka wznowy biochemicznej z dokładnością 74?79%. Modele te nie są idealne, a zastosowanie dodatkowych zmiennych klinicznych powoduje zwiększenie ich dokładności. Jest to głównie spowodo-wane odmiennym zachowaniem się nowotworów o tych samych własnościach histopatologicznych. Biomarkery wydają się być przydatne w tym względzie, chociaż rodzaj substancji służący do badań laboratoryjnych u chorych na PCa nadal nie został określony.

Udowodniono, że okołooperacyjne stężenia w surowicy takich związków, jak czynnik transformujący ß-1 (TGF-ß1), interleukina 6 (IL-6), rozpuszczalny receptor dla IL-6 (sIL-6R), naczyniowy czynnik wzrostu (VEGF), pierwsza cząstka adhezyjna śródbłonka naczyniowego (VCAM-1), endogilna, aktywator plazminogenu typu urokinazy (uPA), inhibitor aktywacji plazminogenu 1 (PAI-1) i receptor dla uPA (uPAR) są ściśle powiązane z agresywnym rakiem stercza i końcową progresją choroby. W dalszym ciągu pozostaje bez odpowiedzi pytanie, czy i które z wymienionych biomarkerów mogą poprawić możliwości przewidywania nawrotu choroby.

Autorzy opracowania poddali ocenie możliwości wybranych bio-markerów do zwiększania dokładności czynników wchodzących w skład normogramu przepowiadającego Kattana w ocenie ryzyka wystąpienia wznowy biochemicznej po leczeniu radykalnym z powodu raka stercza ograniczonego do narządu.

Wartości TGF-ß1, sIL-6R, IL-6, VCAM-1, VEGF, endogliny, PAI-1, uPA i uPAR ustalono u 423 chorych poddanych radykalnej prostatektomii w latach 1994?1997. Żaden z leczonych nie otrzymywał terapii neoadjuwantowej, hormonoterapii czy radioterapii. Mężczyźni byli poddawani kontroli co 3 miesiące przez pierwszy rok, co pół roku między 2?5 rokiem badania i następnie raz w roku; wykonywano badanie DRE i oznaczano stężenia PSA. Jako wznowę biochemiczną określono wzrost stężenia PSA >0,2 ng/ mL przy dwu lub więcej oznaczeniach i odniesioną do pierwszej wartości >0,2 ng/mL. Biomarkery oznaczano przy użyciu dostępnych komercyjnie enzymatycznych testów immunologicznych. Zastosowano model analizy wieloczynnikowej.

Wznowę biochemiczną wykazano u 75(17,7%) mężczyzn. Spośród chorych bez nawrotu biochemicznego mediana obserwacji wynosiła 47,3 miesiące, a 31,3% wymagało obserwacji dłuższej niż 60 miesięcy. Prawdopodobieństwo przeżycia bez wznowy biochemicznej po 5 latach od operacji wynosiło 77%. Spośród ba-danych markerów: TGFß-1, sIL-6R, IL-6, VCAM-1, VEGF, endoglina, uPA i uPAR wykazały związek ze wznową biochemiczną. Wieloczynnikowy model zawierający standardowe zmienne kliniczne wykazał dokładność 71,6%. Dodanie TGFß-1 zwiększyło dokładność do 81,9%, dodanie sIL-6R do 77%, a uPA do 74,2%. Przy oznaczaniu wszystkich markerów stały się one niezależnymi czynnikami przepowiadającymi wznowę biochemiczną z ogólną dokładnością 86,2%. Jedynie PAI-1 i uPAR nie zwiększały dokładności modelu, a ich usunięcie z analizy skutkowało wzrostem dokładności modelu do 86,6%.

Wybór biomarkerów został oparty na przedklinicznych i klinicznych eksperymentach badających szlaki biologiczne istotne w pa-togenezie i progresji raka stercza. Podwyższone stężenie TGFß-1 w osoczu u chorych na PCa wydaje się być zależne z produkcją cytokiny przez ogniska przerzutów lub reakcji organizmu gospodarza na przerzuty PCa jako odpowiedzi na inwazję raka, ale nie na nowotwór pierwotny. Zwiększony poziom TGFß-1 wiąże się z większym stopniem złośliwości histopatologicznej nowotworu i zaawansowania miejscowego PCa. Podobnie podwyższony poziom IL-6 i sIL-6R jest związany z cechami agresywnej postaci PCa (zwiększona objętość guza, wyższa punktacja Gls), zaawansowanym stadium choroby, obecnością przerzutów i zmniejszonym przeżyciem. W odróżnieniu jednak od TGFß-1, IL-6 i sIL-6R są wytwarzane przez komórki pierwotnego raka stercza, a ich wzrastające stężenia w osoczu są jedynie zależne od potencjału onkologicznego PCa. Zmiany w stężeniu biomarkerów mogą być odbiciem zakłóceń w szlakach biologicznych w wyniku konkretnych mechanizmów. Należy jednak dobitnie podkreślić, że pojedynczy potencjalny biomarker nie wykazuje zdolności segregacji nowotworów o podobnych klinicznie fenotypach na różne kategorie prognostyczne. Zbiorcze kombinacje niezależnych i uzupełniających się wzajemnie biomarkerów wydają się być w tym względzie narzędziem o większej dokładności.

Z uwagi na onkologiczny potencjał PCa manifestujący się m.in. zdolnością do tworzenia przerzutów odległych, cząsteczki zaangażowane w modyfikacjezewnątrzkomórkowejmacierzykomór-kowej są szczególnie intrygującymi substancjami pretendującymi do miana biomarkerów. Kluczową rolę w degradacji zewnątrzkomórkowego matrix i błony podstawnej pełni uPA, co wiąże się z etapami tworzenia przerzutów i angiogenezy. Jest on (uPA) aktywowany poprzez wiązanie swoistego rozpuszczalnego receptora (sIL-6r), nasilającego konwersję plasminogenu w plazminę; plazmina rozkłada szerokie spektrum białek macierzy zewnątrzkomórkowej i błony podstawnej poprzez aktywację kaskady proteaz, w tym metaloproteinaz. U chorych na PCa zwiększone tkankowe poziomy uPA i uPAR są związane z ekspansją pozasterczową raka, zaawansowaniem nowotworu i przerzutami osteoblastycznymi. U mężczyzn bez klinicznych dowodów przerzutów okołooperacyjna wartość uPA w surowicy jest silnym czynnikiem ryzyka wznowy biochemicznej po zabiegu operacyjnym. Pozostałymi obiecującymi biomarkerami są cząsteczki powiązane z angiogenezą: VEGF, VCAM-1, endoglina. VEGF potęguje mitogenezę i przeżycie komórek nabłonka, działa chemotaktycznie na komórki nabłonka naczyniowego, zwiększa przepuszczalność naczyń, hamuje dojrzewanie komórek prezentujących antygen, zwiększa rozszerzenie naczyń. Złośliwa tkanka stercza produkuje istotnie więcej VEGF w porównaniu do łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. VCAM-1 jest glikoproteiną zakotwiczoną w błonie komórkowej, której przejściowa ekspresja pojawia się na powierzchni komórek nabłonka naczyniowego w odpowiedzi na VEGF i cytokiny. Funkcjonuje także jako cząsteczka adhezyjna, zaangażowana w pierwotne przerzuty raka stercza. Poziom VCAM-1 w osoczu jest istotnie podwyższony u chorych na PCa z przerzutami do kości. W przedoperacyjnych i pooperacyjnych modelach przystosowanych do przewidywania nawrotu PCa wykazano, że zarówno przedoperacyjny poziom VEGF, jak i VCAM-1 były związane z biochemiczną wznową po radykalnej prostatektomii. Endoglina jest glikoproteiną związaną z błoną komórkową, która typowo występuje na powierzchni nabłonka naczyniowego. Jest koreceptorem powierzchniowym dla TGFß-1 i TGFß-3, który moduluje odpowiedź komórkową na wczesne etapy proliferacji nabłonka naczyniowego. W raku stercza endoglina jest powiązana z przerzutami do węzłów chłonnych miednicy i wznową biochemiczną po radykalnej prostatektomii.

Cytowane opracowanie nie jest wolne od ograniczeń. Są nimi: brak badań retrospektywnych, niewielka liczebność badanej grupy chorych, krótki okres obserwacji. Wydaje się to wywierać wpływ na brak możliwości wykrycia drobnych różnic związanych z zastosowaniem dodatkowych zmiennych. Możliwość przewidywania ryzyka wczesnej wznowy jest ważna dla strategii leczenia neoadjuwantowego, ponieważ nawrót w ciągu 2?3 lat po radykalnej prostatektomii jest ściśle zależny od ryzyka wystąpienia przerzutów i śmiertelności zależnej od PCa. Autorzy opracowania sugerują, że opracowany model może być jedynie pomocny w podejmowaniu decyzji, ale nie powinien zastąpić indywidualnych klinicznych rozwiązań w odniesieniu do poszczególnych chorych.

Oprac. Łukasz Zapała (Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Urologii AM w Warszawie)

J Urol 2007; Vol. 177: 899?902

Wartość szybkości zmian PSA (PSAV) w rozpoznawaniu raka gruczołu krokowego u młodych mężczyzn

Prostate Specific Antigen Velocity Threshold for Predicting Prostate Cancer in Young Men

Stacy Loeb, Kimberly A. Roehl, William J. Catalona and Robert B. Nadler* Department of Urology, Georgetown University School of Medicine (SL), Washington, D. C., Department of Urology, Northwestern University, Feinberg School of Medicine (WJC, RBN), Chicago, Illinois, and Departments of Psychiatry (KAR) and Surgery/Urology (WJC), Washington University, St. Louis, Missouri

Ocena zmian stężenia PSA w surowicy (sPSA) stanowi jeden z elementów branych pod uwagę podczas ustalania wskazań do wykonania biopsji stercza. Wzrost sPSA o wartość przekraczającą 0,75 ng/ml/rok został powszechnie uznany za predyktor rozwoju raka gruczołu krokowego (PCa). Wartość ta może być wysoka u młodych mężczyzn, u których sPSA jest niewielkie. Analizą objęto dane dotyczące 6844 mężczyzn w wieku poniżej 60 lat, u których oceniono dynamikę zmian sPSA w czasie badań przesiewowych mających na celu wczesne wykrycie raka stercza. U 346 (5%) z nich rozpoznano PCa. U wszystkich mężczyzn oceniono PSAV w odniesieniu do jego znaczenia w przewidywaniu istnienia PCa.

Mediana PSAV u mężczyzn, u których rozpoznano raka gruczołu krokowego, była istotnie wyższa niż u mężczyzn, u których nie rozpoznano PCa (0,840 vs 0,094 ng/ml/rok, p<0,0001). Na podstawie analizy wieloczynnikowej stwierdzono, że PSAV prze-kraczające 0,40 ng/ml/rok było silniejszym miernikiem w porów-naniu z sPSA, wiekiem, rasą i niekorzystnym wywiadem rodzinnym w przewidywaniu istnienia PCa. Podobne wyniki uzyskano w podgrupie mężczyzn, u których sPSA nie było wyższe niż 2,5 ng/ml.

PSAV wynoszące 0,4 ng/ml/rok cechuje się czułością, swoistością, dodatnią i negatywną wartością przepowiadającą istnienie PCa o wartościach odpowiednio 67,3%, 81,2%, 16% i 98%. Wartość PSAV przekraczająca 0,75 ng/ml/rok jest zbyt wysoka u mężczyzn w wieku poniżej 60 lat i pozbawia 48% z nich rozpoznania PCa. Młodzi mężczyźni, u których sPSA przyrasta szybciej niż 0,4 ng/ml/rok, cechują się wysokim prawdopodobieństwem posiadania raka gruczołu krokowego.

Oprac. dr med. Jakub Dobruch, FEBU (I Zespół Dydaktyki Urologicznej CMKP)