| ||||||||
Heterogenność płatów prostaty szczuraw odniesieniu do ekspresji genów leptynyi izoform jej receptora. Implikacje kliniczneStreszczenie rozprawy doktorskiej laureata Nagrody im. prof. Tadeusza Krzeskiego - 2008Leptyna (Ob) jest hormonem wydzielanym głównie przez tkankę tłuszczową białą, który reguluje homeostazę energetyczną organizmu. Leptyna obniża spożywanie pokarmu i zwiększa wydatkowanie energii przez organizm. Cytokina ta bierze również udział w regulacji angiogenezy, hematopoezy i systemu neuroendokrynnego, jak również stymuluje aktywność proliferacyjną różnych komórek. Leptyna wywiera efekt biologiczny za pośrednictwem specyficznych receptorów (Ob-R). W chwili obecnej znanych jest sześć izoform receptora leptyny - od Ob-Ra do Ob-Rf. Ob-Rb jest jedyną izoformą zdolną do aktywacji ścieżek sygnalnych JAK-STAT i MAPK. Wiele dowodów wskazuje, iż leptyna i jej receptory biorą udział w fizjologicznej i patofizjologicznej regulacji prostaty, ale w piśmiennictwie brak szczegółowych badań nad systemem leptyna - receptor leptyny w tym gruczole. Dlatego też podjęto badania nad ekspresją leptyny i izoform jej receptora w prostacie i pęcherzykach nasiennych szczura oraz nad wpływem leptyny na specyficzną czynność (wydzielanie sterczowej kwaśnej fosfatazy) ich komórek nabłonkowych. Za pomocą metody RT-PCR wykazano ekspresję mRNA leptyny, Ob-Ra, Ob-Rb, Ob-Rc, Ob-Re i Ob-Rf w pęcherzykach nasiennych, gruczole koagulacyjnym oraz płatach grzbietowym, brzusznym i bocznych prostaty dojrzałego płciowo szczura. Za pomocą metody PCR w czasie rzeczywistym wykazano najwyższą ekspresję genów Ob i Ob-R odpowiednio w pęcherzykach nasiennych i płacie bocznym prostaty. Spośród badanych izoform Ob-Rb wykazywał najwyższą, a Ob-Re najniższą ekspresję. Pomiędzy pęcherzykami nasiennymi i wszystkimi badanymi płatami prostaty szczura stwierdza się znaczącą heterogenność w odniesieniu do stopnia ekspresji genu leptyny i izoform jej re ceptora. Z pomocą metody Western blotting obecność białka Ob-Rb stwierdzono w pęcherzykach nasiennych i wszystkich badanych płatach prostaty. Z pomocą immunocytochemii Ob-Rb zlokalizowano głównie w komórkach nabłonkowych badanych gruczołów. Leptyna (10-8 i 10-6 M) zwiększa wydzielanie kwaśnej fosfatazy przez skrawki pęcherzyków nasiennych, a w stężeniu 10-6 M obniża jej wydzielanie przez gruczoł koagulacyjny. Ponadto przeprowadzono wstępne badania poziomów leptyny we krwi pacjentów z łagodnym rozrostem stercza, zakwalifikowanych do zabiegu TUR-P (przezcewkowa resekcja prostaty) oraz pacjentów z rakiem stercza zakwalifikowanych do radykalnej prostatektomii lub terapii hormonalnej i analogami LHRH. We wszystkich badanych grupach indeks BMI nie różnił się od wartości obserwowanej w grupie pacjentów kontrolnych. Poziomy leptyny we krwi były podobne w grupie pacjentów kontrolnych, jak i w grupach zakwalifikowanych do zabiegu TUR-P lub radykalnej prostatektomii. W przeciwieństwie do tych grup u pacjen tów zakwalifikowanych do terapii hormonalnej i analogami LHRH poziomy leptyny były znacznie obniżone w stosunku do osób kontrolnych. Analizując wszystkich badanych nie stwierdzono związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy stężeniami PSA i leptyny we krwi. Ponieważ u chorych z łagodnym przerostem stercza (BPH) i rakiem prostaty nie stwierdza się różnic w stężeniu leptyny we krwi, a w grupie chorych z przerzutami nowotworu jest on nawet obniżony, uzasadniona wydaje się hipoteza, iż krążąca leptyna nie wywiera znaczniejszego wpływu na wzrost prostaty. Z dużym prawdopodobieństwem można więc przyjąć, że prawdopodobny wpływ leptyny na wzrost prostaty zachodzić może poprzez autokrynowo-parakrynową regulację komórek nabłonka prostaty.
dr n. med. Witold Malendowicz
Promotor: prof. dr hab. Zbigniew Kwias |
