Rak gruczołu krokowego

Czy badanie scyntygraficzne układu kostnego jest niezbędne u chorych na raka stercza ograniczonego do narządu z niskimi wartościami stężenia PSA?
Are Bone Scans Necessary in Men With Low Prostatae Specific Antigen Levels Following Localized Therapy?
K.S. Warren, G.W. Chodak, W.A. See, P. Iverson, D. McLeod, M. Wirth, C. Morris and J. Armstrong Midwest Urology Research Foundation, Chicago, Illinois, Medical College of Wisconsin, Milwaukee, Wisconsin, University of Copenhagen Denmark, Walter Reed Army Medical Center, Washington, Technical University of Dresden.

Rozpoznanie przerzutów do kości u chorych z rakiem stercza w znaczący sposób zmienia strategię ich leczenia. W chwili obecnej badaniem uznanym w tym względzie za złoty standard jest scyntygrafia kości.W wielu publikacjach wykazano dodatnią zależność pomiędzy wartością PSA a obecnością przerzutów raka stercza do kości. Cytowane opracowanie jest kolejnym dokumentem oceniającym związek stężenia PSA z rozwojem zmian kostnych wywołanych rakiem gruczołu krokowego.

Autorzy artykułu oceniają częstość rozwoju bezobjawowych przerzutów kostnych u mężczyzn z rakiem stercza, u których rutynowo oznaczano PSA i wykonywano badanie scyntygraficzne kości jako elementy badania klinicznego. Do analizy wykorzystano dane skolekcjonowane w Early Prostate Cancer, porównujące wpływ adjuwantowej terapii bikalutamidem z placebo u chorych poddanych standardowemu leczeniu raka ograniczonego do stercza - radykalnej prostatektomii, radioterapii lub "watchful waiting". W badaniu brało udział 8113 mężczyzn, którzy pod-czas włączania do programu osiągali negatywny wynik badania scyntygrafii kości. Chorych podzielono na 5 podgrup w zależności od wartości PSA (ng/ml): 5 i poniżej, 5-10, 10-20, 20-50 i powyżej 50.

Łącznie wykonano 10 389 scyntygrafii kości,a w 232(2%) stwierdzono przerzuty.

W grupie poddanej bacznej obserwacji ("watchful waiting") wynik pozytywny scyntygrafii kości stwierdzono u 1,3% mężczyzn z PSA mniej niż 5 ng/ml, 2,2% z PSA 5-10 ng/ml, 1,4% z PSA 10-20 ng/ml, 5,7% z PSA 20-50 ng/ml i 23,1% z PSA powyżej 50 ng/ml. Porównywalne wyniki uzyskano w grupie chorych otrzymujących bikalutamid. U chorych poddanych radykalnej prostatektomii przerzuty w kościach na podstawie scyntygrafii stwierdzono w przypadku PSA poniżej 5 ng/ml w 0,6%, a w 0,2% u chorych otrzymujących dodatkowo bikalutamid. U wszystkich chorych z PSA powyżej 5 ng/ml wykazano wyższą częstość przerzutów raka stercza do układu kostnego. U mężczyzn po przebytej radioterapii pozytywny wynik scyntygrafiiprzyPSAponiżej5 ng/ml nie otrzymujących aktywnego leczenia wykazano u 1,4%. Mężczyźni poddani napromienianiu z pól zewnętrznych i otrzymujący bikalutamid w 0,9% przypadków wykazywali przerzuty w kościach przy PSA nie przekraczającym 5 ng/ml. Wykorzystanie stężenia PSA jako predykatora obecności przerzutów kostnych u mężczyzn poddanych leczeniu z powodu raka stercza ograniczonego do narządu pozwala na ograniczenie liczby chorych poddanych scyntygrafii kośćca i uzyskanie istotnych korzyści ekonomicznych. Zdaniem autorów opracowania wskazania do scyntygrafii układu kostnego u chorych ze stężeniem PSA poniżej 5 ng/ml poddanych radykalnej prostatektomii lub radioterapii nie wykazujących żadnych dolegliwości są ograniczone.