Założenia

• Pacjent stanowi centrum ochrony zdrowia, a bezpieczeństwo pacjenta jest podstawowym priorytetem reformy.
• Reforma ochrony zdrowia ma być jednym z głównych kierunków polityki społecznej państwa.
• Warunkiem zmian w systemie ochrony zdrowia jest respektowanie konstytucyjnej zasady równego dostępu do świadczeń medycznych finansowanych ze środków publicznych.
• Zasady obowiązujące w systemie ochrony zdrowia muszą być przejrzyste - jednym z warunków tego postulatu jest wprowadzenie jednakowych reguł postępowania w stosunku do sektora publicznego i prywatnego.
• Warunkiem prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia - dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych oraz zapewnienia godziwych warunków płacy i pracy osobom w nim zatrudnionym - jest zbudowanie mocnych podstaw finansowych systemu.
• Konieczne jest szczegółowe określenie zakresu gwarancji powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz opracowanie form organizacji i zarządzania zakładami opieki zdrowotnej, zgodnych z zasadami gospodarki i ekonomii.

Zalecenia dotyczące podstaw reformy

Rycina 1

Regulacja ustawowa powinna wyraźnie określać ramy prawno organizacyjne przekształceń tak, aby prowadzenie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (SPZOZ-ów) przez spółki prawa handlowego nie było sprzeczne z podstawową misją SPZOZ-ów.

Restrukturyzacja zadłużenia SPZOZ-ów musi być oparta na rozwiązaniu systemowym. Nie należy wprowadzać obowiązkowego przekazania szpitali powiatowych marszałkom województw. Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych przez SPZOZ-y i przez zakłady prywatne powinno być oparte na jednakowych zasadach.

Konkurs ofert należy zastąpić dopuszczeniem do udzielania świadczeń wszystkich świadczeniodawców spełniających wymagania określone prawem, a pacjentowi należy przyznać prawo do swobodnego wyboru miejsca leczenia - środki wypłacane przez płatnika powinny "podążać za pacjentem".

Tabela 1

Wprowadzenie niewielkiej odpłatności pokrywanej przez pacjenta za choćby część świadczeń gwarantowanych (np. koszty zakwaterowania i wyżywienia) przy jednoczesnym stworzeniu systemu pomocy finansowej dla tych,którzy z powodu od płatności byliby dotknięci ograniczeniem dostępu do świadczeń.

ZOZ-om publicznym i niepublicznym trzeba stworzyć jednakowe prawo wolnej sprzedaży świadczeń, nienaruszające możliwości korzystania przez ubezpieczonych ze świadczeń gwarantowanych w ramach powszechnego systemu ubezpieczenia zdrowotnego.

Konieczne jest jak najszybsze ustalenie kryteriów kwalifikowania świadczeń i ich standardu oraz maksymalnego, dopuszczalnego czasu oczekiwania na nie, w celu pilnego stworzenia wykazów świadczeń (i) "bezpłatnych" (gwarantowanych w pełni), (ii) odpłatnych częściowo oraz (iii) odpłatnych w pełni. Zakresy "koszyka świadczeń gwarantowanych w pełni" i "koszyka świadczeń gwarantowanych częściowo" muszą być zagwarantowane odpowiednią wielkością nakładów pochodzących ze środków publicznych - prace nad sformowaniem "koszyków" powinny zakończyć się do końca czerwca 2008 r.

Przewiduje się dwa rodzaje prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych:

(i) ubezpieczenia dodatkowe = komplementarne (obejmujące świadczenia niezagwarantowane w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego);

(ii) ubezpieczenia alternatywne dla powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego finansowanego ze środków,którymi dysponuje NFZ(finansowanie świadczeń spoza zakresu gwarantowanego oraz świadczeń "ponadstandardowych" - w tym także świadczeń udzielanych w czasie krótszym od zagwarantowanego).

Wszyscy ubezpieczeni w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego - w tym także rolnicy - powinni płacić składkę w wysokości obliczanej na jednakowych zasadach. Budżet państwa powinien pokrywać składki jedynie tych osób, które nie mają możliwości samodzielnego ich opłacania.

Koniecznie trzeba wprowadzić czytelny system elektronicznej rejestracji zachorowań i świadczeń zdrowotnych, zapewniający ochronę danych medycznych osób leczonych.

Należy powołać instytucję Rzecznika Praw Pacjenta (lub wzmocnić w tym zakresie instytucję Rzecznika Praw Obywatelskich).

Podstawowe prawa pacjenta trzeba określić jasno, jednoznacznie i wyraźnie w ramach regulacji normatywnej.

Zasada wynagradzania osób zatrudnionych w systemie ochrony zdrowia powinna gwarantować systematyczny wzrost płac - należy stworzyć regulację ustawową gwarantującą stopniowy wzrost minimalnego wynagrodzenia pracowników medycznych w ciągu 2 lat.

Nie należy ograniczać możliwości pracy pracowników medycznych do jednego miejsca, co wszak nie oznacza możliwości wprowadzenia w umowach zawieranych przez pracowników z placówkami opieki zdrowotnej ograniczeń wynikających z zasady unikania działalności konkurencyjnej. Czas pracy i dyżurowania powinien być dostosowany do przepisów dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z 4.11.2003 r. i orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Nowoczesny system ochrony zdrowia nie może funkcjonować prawidłowo, jeśli poziom nakładów publicznych przeznaczonych nań wynosi poniżej 6% PKB. Wobec tego, trzeba koniecznie przed-stawić drogi dojścia do takich nakładów, przede wszystkim przez stopniowe zwiększanie wymiaru składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne odliczanej w całości od podatku dochodowego.

"Uczestnicy "Białego Szczytu" w poczuciu odpowiedzialności za podniesienie poziomu opieki zdrowotnej i zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego oraz praw pacjentów przedkładają "Rekomendacje" Marszałkowi Sejmu, Prezesowi Rady Ministrów oraz Ministrowi Zdrowia w głębokim przekonaniu, że stanowić będą one istotny punkt odniesienia dla wszystkich dalszych działań ustawodawczych, organizacyjnych oraz decyzji finansowych zmierzających do zreformowania systemu ochrony zdrowia".