| ||||||||
Bezpieczeństwo i skuteczność leczenia preparatem tamsulosyny wykorzystującym system kontrolowanego uwalniania (OCAS) w porównaniu do tamsulosyny w kapsułkachOd ponad 10 lat antagoniści receptora adrenergicznego (AR) α1 są podstawową metodą leczenia pacjentów z objawami ze strony dolnego odcinka układu moczowego sugerującymi łagodny przerost gruczołu krokowego (LUTS/BPH). Antagoniści receptorów α1 blokują receptory w sterczu, szyi pęcherza moczowego i cewce moczowej, powodując rozkurcz mięśni gładkich w tych tkankach i redukując komponentę dynamiczną przeszkody podpęcherzowej, nie wpływając jednocześnie na wielkość stercza ani na poziom PSA. Ze względu na obecność receptorów α1 w naczyniach krwionośnych, antagoniści tych receptorów powodują także rozkurcz mięśniówki gładkiej naczyń, co jest przyczyną rozszerzenia naczyń i spadku ciśnienia tętniczego. Właśnie wpływ na układ naczyniowy jest podstawowym działaniem ubocznym całej grupy tych leków. Może to prowadzić do typowych objawów niepożądanych, takich jak zawroty głowy, objawowe niedociśnienie posturalne (hipotonia ortostatyczna), a nawet utrata przytomności. W normalnych okolicznościach organizm adaptuje się do zmiany pozycji ciała i utrzymuje homeostazę poprzez aktywację autonomicznego układu nerwowego. Stymulacja receptorów α1 w naczyniach krwionośnych i receptorów β w sercu zwiększa odpowiednio całkowity opór obwodowy (TPR) i pojemność minutową, co zapewnia adaptację do zmiany dynamiki ciśnienia tętniczego i ma podstawowe znaczenie dla optymalnego funkcjonowania układu krążenia. Podawanie antagonisty receptora α1 hamuje odpowiedź adaptacyjną organizmu po zmianie pozycji ciała, a ponieważ stymulacja receptorów β (przyspieszenie akcji serca) jest mało skutecznym mechanizmem kompensacyjnym, zwłaszcza u osób starszych, może to prowadzić do hipotonii ortostatycznej. Wielu pacjentów z LUTS/BPH to osoby w podeszłym wieku z zaburzeniami regulacji układu krążenia. Są oni szczególnie narażeni na ryzyko działań niepożądanych dotyczących układu krążenia, które nie tylko są nieprzyjemne, lecz także mogą prowadzić do takich następstw, jak upadki i złamania, potencjalnie wymagające hospitalizacji lub prowadzące do umieszczenia w domu opieki, a nawet zgonu. Ryzyko to dodatkowo zwiększa się w przypadku współistniejących chorób układu krążenia lub przyjmowania leków mających wpływ na ten układ. Warunki takie jak aktywność fizyczna (np. praca w ogrodzie lub uprawianie sportu), ciężkostrawne posiłki, gorący klimat/kąpiele, odwodnienie albo biegunka mogą mieć dodatkowy, obciążający wpływ na upośledzone rezerwy homeostatyczne u osób starszych i zwiększać ryzyko działań niepożądanych dotyczących układu krążenia. Niekorzystny wpływ antagonistów α1-AR na układ krążenia może ograniczać jego selektywność wobec podtypów A i D α1-AR, umiejscowionych (lub aktywnych) głównie w obrębie mięśniówki gładkiej dolnych dróg moczowych. Receptory o tych podtypach są znacznie rzadziej spotykane w obrębie naczyń krwionośnych. Leki α1-adrenolityczne różnią się selektywnością wobec podtypów receptorów α1-adrenergicznych. Do leczenia chorych z LUTS/BPH wprowadzono leki z grupy chinazolinowych antagonistów α1-AR (alfuzosynę, doksazosynę i terazosynę). Tamsulosyna różni się od tych leków budową chemiczną. Ma w związku z tym odmienne właściwości, przede wszystkim większe powinowactwo do receptorów adrenergicznych α1A i α1D niż do receptorów α1B odpowiedzialnych za objawy niepożądane ze strony układu sercowo-naczyniowego u chorych leczonych antagonistami α1-AR. Tamsulosyna jest lekiem szybko wchłanianym do krwiobiegu, dlatego w celu zminimalizowania działań niepożądanych zalecano podawanie leku w trakcie posiłku. Dodatkowo od lat 90. XX wieku lek ten był stosowany w postaci kapsułek o modyfikowanym uwalnianiu (MR). W ostatnim czasie opracowano nowy preparat tamsulosyny z zastosowaniem zastrzeżonego doustnego systemu kontrolowanej absorpcji (OCAS® - ang. oral controlled absorption system). Tabletki OCAS 0,4 mg tamsulosyny charakteryzują się odmiennym profilem farmakokinetyki(PK) - zniższym maksymalnym stężeniem w osoczu (Cmax) i dłużej trwającym uwalnianiem niż w przypadku tamsulosyny MR 0,4 mg Wykazano, że posiłki nie mają wpływu na profil PKtamsulosyny OCAS 0,4 mg. Wyniki powyższe uzyskano w oparciu o badania kliniczne I fazy prowadzone na zdrowych ochotnikach w młodym wieku, następnie potwierdzono je dla populacji powyżej 60 roku życia. Ze względu na korzystniejszy profil farmakokinetyczny oczekuje się, że tamsulosyna OCAS 0,4 mg będzie w mniejszym stopniu hamować odpowiedź adaptacyjną w układzie krążenia na zmianę pozycji ciała w porównaniu z kapsułkami MR 0,4 mg tamsulosyny. Bezpieczeństwo stosowania nowej postaci tamsulosyny potwierdzono także badaniami klinicznymi II i III fazy. Badania te zarówno potwierdzają na drodze eksperymentalnej założenia zmniejszonego wpływu postaci OCAS na układ krążenia, a jednocześnie potwierdzają skuteczność stosowanego leku. Aktywność α1-adrenolityczną tamsulosyny uwalnianej z systemu OCAS oceniano pośrednio, na podstawie:
Ocena wpływu fenylefryny na ciśnienie tętnicze krwi została przeprowadzona w grupie mężczyzn z wieku od 18 do 45 lat. W czasie badania oceniano wzrost ciśnienia tętniczego po dożylnym powolnym wlewie leku u chorych przyjmujących placebo, tamsulosynę 0,4 MR i tamsulosynę 0,4 OCAS. Wzrosty ciśnienia tętniczego po 6 godzinach od przyjęcia leku były większe w grupie chorych przyjmujących lek w postaci OCAS, co przedstawia poniższa rycina: Na podstawie oceny zmian w wartościach współczynników hamowania indukowanego fenylefryną zwiększenia ciśnienia krwi (wyrażonych w %; 100% - wartość przed rozpoczęciem infuzji fenylefedryny) stwierdzono, że różnica w odpowiedzi układu naczyniowego na tamsolusynę uwalnianą z systemu OCAS i z kapsułek MR była statystycznie istotna. Stwierdzono także, że tamsolusyna zmniejszała wywoływany fenylefryną wzrost oporu naczyniowego oraz że jej wpływ na opór naczyniowy był większy w przypadku stosowania tamsulosyny uwalnianej z systemu OCAS niż w przypadku stosowania tamsulosyny uwalnianej z kapsułek MR. Badania nad wpływem tamsulosyny na ortostatyczny spadek ciśnienia tętniczego prowadzono na grupie zdrowych ochotników w wieku powyżej 60 lat (z uwagi na większe prawdopodobieństwo występowania zaburzeń ortostatycznych w populacji starszej). Ciśnienie tętnicze było analizowane w trzech pozycjach ciała, a kryteria dodatniego testu ortostatycznego były jak poniżej:
W trakcie badań [2, 3] oceniano wpływ tamsulosyny MR, tamsu-losyny OCAS i afluzosyny XL10 mg na spadki ciśnienia tętniczego. Przeprowadzone badania pozwalają na wyciągnięcie następujących wniosków: W celu oceny skuteczności stosowanej terapii ocenie poddano trzy dawki tamsulosyny OCAS - 0,4; 0,8 i 1,2 mg. Wykonane badania potwierdziły skuteczność dawki 0,4 mg przy zachowaniu znacznie mniejszych działań ubocznych leku. (4) WnioskiTamsulosyna w tabletkach o kontrolowanym uwalnianiu (OCAS) charakteryzuje się zdecydowanie korzystniejszym profilem farmakokinetycznym w stosunku do tabletek MR. Jednocześnie zachowana zostaje skuteczność leku w znoszeniu objawów łagodnego przerostu stercza. Piśmiennictwo: dr n. med. Tomasz Chwaliński Piśmiennictwo: |
||||||||
