BJU 2007; vol. 99, March: 519-524

Ocena przydatności wykrywania komórek nabłonkowych - epitelialnych u chorych na hormonoopornego raka gruczołu krokowego

Evaluation and significance of circulating epithelial cells In patients with hormone-refractory prostate cancer

Garcia JA, Rosenberg JE, Weinberg V, Scott J, Frohlich M, Park JW, Small EJ.
Department of Medicine, University of California-San Francisco, San Francisco, CA, USA.
Garciaj4@ccf.org

Autorzy artykułu oceniają wartość oznaczenia w surowicy stężenia krążących komórek epitelialnych w odniesieniu do długości przeżycia swoistego dla nowotworu u chorych na hormonoopornego raka stercza (HRPC - ang. hormone-refractory prostate cancer). Komórki te wykrywano przy użyciu przepływowej cytometrii fluorescencyjnej (FACS - ang. flow cytometry fluorescencje-activated cell storting). Na podstawie dotychczas publikowanych opracowań wydaje się, że rak gruczołu krokowego (PCa) we wczesnych stopniach zaawansowania może generować przerzuty drogą krwionośną. Szybkie potwierdzenie obecności mikroprzerzutów bądź krążących komórek epitelialnych (CECs - ang. circulating epithelial cells) może stać się wartościowym narzędziem w przewidywaniu długości przeżycia swoistego dla raka u chorych na PCa. Autorzy wskazują, że CECs stwierdza się u 0-72% chorych na PCa ograniczonego do narządu oraz u 25-100% chorych z odległymi rakami stercza.

Do badania włączono 41 chorych na HRPC, poddanych systemowej chemioterapii. Mediana wieku wynosiła 71 lat, mediana stężenia PSA 50,2 ng/mL, a stopień złośliwości raka wg punktacji Gleasona wynosił odpowiednio 5-6, 7 i 8-9 u 17%, 51% oraz 32% chorych. U wszystkich mężczyzn potwierdzono radiologicznie przerzuty do tkanek miękkich, kości lub jednocześnie do w/w miejsc odpowiednio: 39%, 61% i 22%. Za wartość graniczną CECs przyjęto stężenie 1,8 CECs/mL. Wyższe wartości przy koincydencji stężenia PSA > 20 ng/mL, ALP> 110 U/L wskazywały na istotnie krótsze przeżycie swoiste dla raka.

We wnioskach autorzy wskazują na przydatność określenia stężenia CECs w prognozowaniu wyników leczenia. Podobne wyniku osiągnięto w innych ośrodkach. Jednocześnie wskazano potrzebę przeprowadzenia badań prospektywnych, opartych na materiale o wiele większej liczebności.

Oprac. dr Paweł Klonowski (ŚCO)

Eur Urol 2007; 52: 696-701

Stężenie testosteronu oznaczone przed prostatektomią radykalną jako niezależny czynnik przepowiadający niepowodzenie leczenia chorych na raka stercza

Preoperative serum testosteron level as an independent predictor of treatment failure following radical prostatectomy

Shinya Yamamoto, Junji Yonese, Satoru Kawakami, Yuhei Ohkubo, Manabu Tatokoro, Yoshinobu Komai, Hideki Takeshita, Yuichi Ishikawa, Iwao Fukui
Department of Urology, Cancer institute Hospital, Japanese Foundation for Cancer Research, Tokyo, Japan
Department of Pathology, cancer institute, Japanese Foundation for Cancer Research, Tokyo, Japan

Wykazano, że niskie stężenie testosteronu w surowicy (sT) jest czynnikiem zwiększonego ryzyka występowania przerzutów u chorych na raka stercza (PCa) oraz wiąże się z większym zaawansowaniem patologicznym nowotworu u chorych poddanych pro sta tektomii radykalnej (PR). Niemniej, do chwili obecnej nie istnieją wiarygodne dane wyjaśniające, czy na podstawie niskiego sT przed operacją można przewidzieć niepowodzenie leczenia radykalnego chorych na raka ograniczonego do stercza. Dlatego autorzy artykułu postanowili przeanalizować, czy niskie sT wiąże się z późniejszym niepowodzeniem PR wykonanej z powodu raka ograniczonego do stercza.
Badaniem objęto 304 mężczyzn w wieku średnim 67 (zakres 51-80) lat poddanych PR z powodu raka ograniczonego do stercza (stopień zaawansowania raka określano na podstawie klasyfikacji WHO z 1997 r., a stopień złośliwości na podstawie skali Gleasona) w latach 1996-2005. U 272 z nich znane było sT przed operacją, a u 222 sT oznaczone po operacji (krew do badania pobierano rano). Po operacji nie stosowano hormonoterapii adiuwantowej, do czasu wystąpienia wznowy biochemicznej, uznanej za niepowodzenie leczenia (wzrost stężenia PSA w surowicy > 0,2 ng/ml stwierdzono w dwóch kolejnych oznaczeniach). Średnie stężenie PSA przed operacją wynosiło 8,1 ng/ml (zakres 0,5-80,0). Średni czas obserwacji po PR wynosił 32,2 miesiąca (zakres 3,3-97,2). Za sT "graniczne" przyjęto 300 ng/dl (sT wynoszące <300 ng/dl uznaje się za świadczące o częściowym niedoborze androgenów). Stężenie PSA po PR oznaczano co 3 miesiące przez 2 lata, co 6 miesięcy przez kolejne 3 lata i potem 1 raz w roku.

Tabela 1	Stężenie T w surowicy (sT) przed operacją

Niskie sT przed PR stwierdzono u 18,0%, a prawidłowe u 82% mężczyzn. Nie wykryto różnic statystycznych między obiema grupami pod względem wieku, stężenia PSA przed PR, stopnia zaawansowania klinicznego i patologicznego oraz złośliwości PCa, a także odsetka chorych, u których ujawniono dodatnie mar ginesy chirurgiczne (PSMs).
Średnie sT po PR wyniosło 495 ng/dl - było znamiennie (p<0,0001) wyższe od sT oznaczonego przed operacją. Średni wzrost sT u mężczyzn, u których sT przed PR wynosiło <300 ng/dl oraz >=300 ng/dl, osiągnął odpowiednio 146 i 104 ng/dl - różnica ta była statystycznie znamienna (p<0,0003).
Wznowę biochemiczną wykryto u 30 (11,0%) spośród 272 mężczyzn.

Na podstawie analizy jednoczynnikowej stwierdzono, że czynnikami przepowiadającymi wznowę biochemiczną są: stężenie PSA (p<0,0001), PSMs (p<0,0001), Gleason score oznaczony po PR (p<0,0001), stopień zaawansowania patologicznego (p<0,001) oraz sT oznaczone przez operacją (p<0,035). Analiza wieloczynnikowa wykazała, że niezależnymi czynnikami przepowiadającymi wznowę biochemiczną są: sT (<300 ng/dl) oznaczone przed PR (p<0,021), Gleason score oznaczony po PR (p<0,006), stężenie PSA (p<0,0001) i PSMs (p<0,0001).
Przeżycie 5-letnie bez wznowy biochemicznej u chorych, u których sT przed PR wynosiło >=300 ng/dl, okazało się znamiennie większe (p<0,035) niż u pozostałych: 67,8% vs 84,9%.
W podsumowaniu autorzy stwierdzają, że ich badanie po raz pierwszy udowadnia, iż niskie sT (<300 ng/dl) przed PR jest niezależnym czynnikiem przepowiadającym wznowę biochemiczną u chorych poddanych PR z powodu raka ograniczonego do stercza: ryzyko wznowy biochemicznej u chorych, u których sT przed PR wynosi <300 ng/dl, jest 2,7-krotnie większe niż u tych, u których sT przed PR wynosi >=300 ng/dl.
Wzrost sT po operacji, zwłaszcza u chorych, u których sT przed PR jest niskie, sugeruje, że komórki PCa produkują substancję powodującą obniżenie sT - być może jest nią inhibina-L działająca hamująco na podwzgórze. Potwierdzenie tej sugestii wymaga prowadzenia dalszych badań.

Oprac. dr Łukasz Nyk (I Zespół Dydaktyki Urologicznej CMKP)